Αρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη
Πόσο ἀξίζει ἡ ζωή μας;
Κάποτε ὁ ἐθνικός ποιητής τῆς Σκωτίας, Ρόμπερτ Μπέρνς (1759-1796) ἔκανε βόλτα σέ μιά παραλία. Δίπλα του ἕνας κύριος παραπάτησε καί ἔπεσε στή θάλασσα. Κολύμπι δέν ἤξερε. Ὁ ποιητής βούτηξε στή θάλασσα, τόν ἔβγαλε ἔξω, τοῦ πρόσφερε τίς πρῶτες βοήθειες, τεχνητές ἀναπνοές, καί ὅτι ἄλλο μποροῦσε νά τοῦ κάνει, τοῦ τό ἔκανε. Ὁ «ναυαγός» σιγά-σιγά ἄνοιγε τά μάτια του, ὥσπου συνῆλθε παντελῶς! Στό τέλος ἔβγαλε ἀπό τό ἐσφραγισμένο δερμάτινο καί γεμᾶτο ἀπό λεφτά πορτοφόλι του, καί τοῦ ἔδωσε ἕνα ἀσήμαντο ποσό (θά λέγαμε ἕνα εὐρώ) σάν δεῖγμα εὐγνωμοσύνης, πού τόν ἔσωσε. Ὅσοι τόν εἶδαν, ἀγρίεψαν! Καί ὅρμησαν γιά νά τόν ξαναρίξουν στή θάλασσα, καί νά τόν πνίξουν! Μέ τό σκεπτικό: Τέτοιοι ἄνθρωποι εἶναι ἀνάξιοι γιά νά ζοῦν! «Ἀφῆστέ τον! (τούς εἶπε ὁ ποιητής). Ξέρει αὐτός καλύτερα ἀπό ἐμᾶς, πόσο πραγματικά ἀξίζει ἡ ζωή του!».
Ὁ Χριστός μᾶς εἶπε: «Τί θά ὠφεληθεῖ ὁ ἄνθρωπος, ἄν κερδίσει ὁλόκληρο τόν κόσμο, ἀλλά ὑποστεῖ ζημία στήν ψυχή του;» (Μκ. 8:36). Ὅσο ἀξίζει μιά ψυχή δέν ἀξίζει ὁλόκληρος ὁ κόσμος. Καλύτερα νά γίνει ἐρείπιο ὁλόκληρο τό σύμπαν, παρά νά ζημιωθεῖ σέ κάτι ἡ ψυχή μας! «Τί μπορεῖ νά δώσει ὁ ἄνθρωπος σάν ἀντάλλαγμα γιά τήν ψυχή του;» (Μκ. 8:37). Λέμε βέβαια ὅτι ἡ ζωή μας (ἡ ψυχή μας) εἶναι ἀνεκτίμητη, ὅμως μέ τά ἔργα μας δείχνουμε ὅτι ἀξίζει ἕνα «εὐρώ». Μέ τά λόγια μας λέμε ὅτι ἡ ζωή μας εἶναι πρᾶγμα ἱερό, ἐνῶ μέ τά ἔργα μας δείχνουμε ὅτι εἶναι (ἡ ζωή μας) πρᾶγμα ἀνίερο.
Ὅμως, ἐφόσον ἡ ζωή μας εἶναι πρᾶγμα ἱερό, θά πρέπει καί τά ἔργα μας νά εἶναι ἀνάλογα μέ τήν ἱερότητα τῆς ζωῆς μας. Δέν μπορεῖ δηλαδή ἀπό τή μιά μεριά νά λέμε ὅτι ἡ ζωή μας εἶναι πρᾶγμα ἱερό καί ἀπό τήν ἄλλη νά ζοῦμε ἁμαρτωλή ζωή! Εἶναι νά σάν κρατᾶμε στά χέρια μας ἕνα κύπελο (σάν αὐτό πού κρατᾶνε οἱ ὁμάδες ποδοσφαίρου, ὅταν βγαίνουν νικητές), νά φωνάζουμε στόν κόσμο καί νά λέμε ὅτι αὐτό τό κύπελο εἶναι εἶναι ἱερό καί τήν ἴδια στιγμή νά τό γεμίζουμε μέ σκουπίδια!
Μπορεῖ βέβαια μέ αὐτό νά κάνουμε τό κέφι μας, ἀλλά ἔτσι ὑποβιβάζουμε καί χαραμίζουμε τό κύπελο! Ἄν τό προσέχουμε σάν τά μάτια μας καί τό γεμίζουμε μέ πράγματα ἀντάξια τῆς ἀξίας του, τότε τό «ἀναβαθμίζουμε» καί τό διασώζουμε.
Κάτι ἀνάλογο λέει καί ὁ Χριστός γιά τή ζωή μας: Ὅποιος στή ζωή αὐτή καταφρονεῖ τίς ὁδηγίες Του καί ἐπιλέγει νά ζήσει ὅπως ὁ ἴδιος θέλει, αὐτός σκοτώνει τή ζωή του. «Ὅποιος θέλει νά σώσει τή ζωή του, θά τή χάσει» (Μκ. 8:35). Ἀντίθετα, ὅποιος τηρεῖ τίς σωτήριες ὁδηγίες Του, ὅποιος δηλαδή στερεῖται τίς ἐφάμαρτες ἡδονές τοῦ κόσμου, αὐτός σώζει, ἁγιάζει τή ζωή του. «Ὅποιος ὅμως χάσει τή ζωή του ἐξαιτίας Μου καί ἐξαιτίας τοῦ Εὐαγγελίου, αὐτός θά τή σώσει» (Μκ. 8:35). Ὁ ἐκ δεξιῶν ληστής μπορεῖ νά ἔζησε στή γῆ καί σαράντα καί πενῆντα χρόνια. Ὅμως ἀπό ὅλα αὐτά τά χρόνια, ἀξία εἶχαν μόνο τά τελευταῖα του λεπτά πού πέρασε πάνω στό σταυρό του! Τότε πού ἐστράφη πρός τόν Κύριο, ζητώντας τό ἔλεός Του. Καί πέθανε μέ εἰρήνη καί ἐλπίδα! Ὡραῖος, ὁ καλύτερος θάνατος· ἄς ἦταν καρφωμένος στόν σταυρό!
Ζεῖς κατά Χριστόν; Ἔχεις θάνατο κατά Χριστόν· θάνατο μέ ἐλπίδα! Ἡ ζωή σου «φτιάχνει» τόν θάνατό σου! «Τέλος καλό, ὅλα καλά!». Ζεῖς κατά κόσμον; Θά ἔχεις θάνατο χωρίς ἐλπίδα! Θάνατο ἀπελπισιᾶς! «Τέλος κακό, ὅλα κακά!». Ὁ Vlad. Komarov ἦταν ὁ μοιραῖος ἐπιβάτης τοῦ διαστημόπλοιου «ΜΙR» πού ἀπό στιγμή σέ στιγμή περίμεναν νά πάρει φωτιά καί νά γίνει κάρβουνο. «Σύντροφε, Komarov! Ὁλόκληρη ἡ Σοβιετική Ἕνωση εἶναι ὑπερήφανη γιά σένα!», τοῦ ἔλεγε ὁ σοβιετικός ἡγέτης Alexei Kosygin. «Σύντροφοι! Κάντε ὅ,τι μπορεῖτε γιά μένα! Δέν θέλω νά πεθάνω!», τοῦ ἀπαντοῦσε ὁ Komarov. Σέ λίγο τό διαστημόπλοιο «ΜΙR» ἔπιασε φωτιά! (1967). Καί ἄκουσαν τίς κραυγές ὀργῆς καί ἀπελπισίας τοῦ Komarov γι’ αὐτόν τόν θάνατο χωρίς ἐλπίδα! «Τέλος κακό, ὅλα κακά!». Τί ὡραῖα πού θά ἦταν νά ἔλεγε «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, πάρε με στήν ἀγκαλιά σου!».
Θά πρέπει νά τό συνειδητοποιήσουμε, ὅτι σάν χριστιανοί ἔχουμε ἅπαντες κληθεῖ, μοναχοί καί λαϊκοί νά ζοῦμε σύμφωνα μέ τίς ὁδηγίες τοῦ Χριστοῦ· ὅτι δέν ἔχουμε δυό Εὐαγγέλια· ἄλλο γιά τούς λαϊκούς καί ἄλλο γιά τούς μοναχούς, ἀλλά ἔχουμε ἕνα «κοινό» Εὐαγγέλιο, πού ἀπευθύνεται σέ ὅλες τίς κατηγορίες ἀνθρώπων. Ἡ διαφορά εἶναι στούς ἀνθρώπους καί ὄχι στό Εὐαγγέλιο. Ἄλλοι ἀγωνίζονται μέ «πάθος» γιά νά τό ἐφαρμόσουν, ὅσο τό δυνατόν, σέ ἀπόλυτο βαθμό, νά μήν παραλείψουν οὔτε ἕνα «ἰῶτα» οὔτε μιά «κεραία» (Μτ.5:18), (εἶναι «τά φιλότιμα παιδιά τοῦ Θεοῦ», ὅπως ἔλεγε ὁ π. Παϊσιος) καί ἄλλοι λένε, «ναί, αὐτό εἶναι γιά μᾶς, ὄχι, αὐτό δέν εἶναι γιά μᾶς, ἀλλά εἶναι γιά τούς μοναχούς» καί ἄλλα σχετικά.
Καί στήν ἐποχή τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ὑπῆρχαν ἄνθρωποι ὀκνηροί πού ἔλεγαν τέτοια πράγματα. «Δέν εἴμαστε μοναχοί, ἄρα δέν εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νά ζοῦμε μέ στερήσεις», ἔλεγαν στόν Ἅγιο Ἰωάννη! Καί ὁ μεγάλος Ἅγιος γινόταν ἔξω φρενῶν! «Τί λὲς βρὲ ἄνθρωπε; Μόνο οἱ μοναχοὶ ὑποχρεοῦνται νὰ εὐαρεστήσουν τὸν Θεόν;» (KA΄ εἰς Γένεση P.G. 53: 183). «Διετάχθηκες νὰ βαδίζεις τὴν τεθλιμμένη ὁδό, καὶ ψάχνεις γιὰ ἀνάπαυση; Ἔχεις ἐντολὴ νὰ περάσεις ἀπὸ πόρτα στενή, καὶ σὺ ψάχνεις γιὰ εὐρύχωρη; Τί πιὸ χειρότερο καὶ πιὸ «στραβό» ἀπ’ αὐτό; Ἐνῶ πρόκειται ν’ ἀνεβεῖς στὸν οὐρανό, καὶ νὰ ἀποκτήσεις τὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, ρωτᾶς ἂν ὑπάρχει καθ’ ὁδὸν καμμία δυσκολία;! Δὲν ντρέπεσαι; Δὲν κοκκινίζεις; Δὲν ἐξαφανίζεσαι ἀπὸ προσώπου γῆς; Ποτὲ κανέναν, ἀγαπητέ μου, δὲν τὸν κατέλαβε καθὼς πρέπει ἡ ἐπιθυμία τῶν οὐρανίων ἀγαθῶν. Ἂν τὸν κατελάμβανε, τότε ὅλα ὅσα τοῦ φαίνονται δυσάρεστα (καὶ ἡ νηστεία!..) «σκιὰν ἐνόμισε καὶ γέλωτα πολύν» (Πρός Δημήτριον μονάζοντα P.G.47:403)
Ιερός Ναός Αγίου Βασιλείου Πάτρας 