ΣΥΝΑΞΙΣ ΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

Ἡ νίκη τῶν 12 Ἀποστόλων

«Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων» (Ματθ. 10,16)

Στὰ παλιὰ τὰ χρόνια, ἀγαπητοί μου, δὲν ὑπῆρχε ἄπιστος καὶ ἄθεος. Τώρα δυστυχῶς ὄχι μόνο στὶς πόλεις ἀλλὰ καὶ στὸ μικρότερο χωριὸ ὑπάρχουν ἄπιστοι, ποὺ ἀρνοῦνται τὸ Θεὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία· καὶ τὰ διακωμῳδοῦν. Ψέματα λοιπὸν τὰ θεωροῦν; Ἀπαντοῦμε. Ἡ θρησκεία μας, ποὺ τὴν ἵδρυσε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, εἶνε ὅλο ἀλήθεια, λάμπει σὰν τὸν ἥλιο. Καὶ ἔχει ἀποδείξεις, ντοκουμέντα. Πόσες ἀποδείξεις; Ἂν μπορῇς νὰ μετρήσῃς τὶς ἀκτῖνες τοῦ ἥλιου, ἄλλο τόσο μποροῦμε νὰ μετρήσουμε καὶ τὶς ἀποδείξεις ὅτι ἡ πίστι μας εἶνε ἡ μόνη ἀληθινή. Ἀπ᾿ ὅλες τὶς ἀποδείξεις προβάλλει τώρα μία ἀπὸ τὶς πιὸ τρανές· κι αὐτὴ εἶνε οἱ σημερινοὶ ἅγιοι, οἱ 12 Ἀπόστολοι. Λίγα λόγια ἐπ᾽ αὐτοῦ.

Θ᾿ ἀναφέρω ἕνα παράδειγμα, ποὺ τὸ λέει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος. Ξέρετε, ὅτι στὰ βουνὰ καὶ στὰ δάση ζοῦν λύκοι. Τώρα τὸ καλοκαίρι εἶνε ἐκεῖ· ἀλλὰ τὸ χειμῶνα, μὲ τὸ πολὺ κρύο, τὰ ἄγρια αὐτὰ ζῷα πεινασμένα κατεβαίνουν χαμηλά, πλησιάζουν τὰ μαντριά, ὁρμοῦν σὲ κοπάδια, τρῶνε πρόβατα, κι ἀλλοίμονο στὸν τσοπᾶνο ποὺ δὲν ἔχει σκυλιά. Πολλοὶ χωρικοί μας ἔχουν δεῖ λύκο. Ὑπάρχουν διάφορες ράτσες· οἱ πιὸ ἐπικίνδυνοι λύκοι εἶνε οἱ γκρίζοι. Μιὰ παρέκβασι ἐδῶ. Στὴν Τουρκία οἱ «γκρίζοι λύκοι» ἔγιναν σῆμα καὶ ὀνομασία φανατικῶν ἐθνιστῶν, ὠργανωμένων σὲ ἐγκληματικὲς ὁμάδες μὲ στόχο ἰδίως τοὺς Χριστιανούς. Τέτοιος ἦταν ὁ Κεμάλ, καὶ στὰ ἴχνη του συνεχίζουν ἄλλοι, ποὺ ζητοῦν νὰ κατασπαράξουν ὅσους Χριστιανοὺς ἀπέμειναν ἐκεῖ. Ἐπανέρχομαι. Ὑποθέστε λοιπόν, ὅτι ἔχετε 12 πρόβατα· καὶ στὰ ἄκακα αὐτὰ πρόβατα, ἐκεῖ ποὺ βόσκουν ἥσυχα, ἐπιτίθεται ἕνα κοπάδι πεινασμένων λύκων. Τί περιμένετε νὰ γίνῃ; Ἀσφαλῶς οἱ λύκοι θὰ τὰ κατασπαράξουν, θὰ τὰ κάνουν μεζέ· δὲν θὰ μείνῃ οὔτε κόκκαλο.

Ἀλλὰ σήμερα βλέπουμε ἕνα παράξενο γεγονός, ἕνα θαῦμα· 12 πρόβατα ἔπεσαν μέσα σὲ λύκους καὶ ὅμως δὲν νικήθηκαν! Ποιά εἶνε τὰ πρόβατα αὐτά; Οἱ 12 Ἀπόστολοι. Ἔτσι τοὺς εἶπε ὁ Χριστός· «Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων» (Ματθ. 10:16. Λουκ. 10:3). Ἀδύνατοι ἦταν, ἄοπλοι, χωρὶς οὔτ᾽ ἕνα σουγιᾶ πάνω τους· λεφτὰ δὲν εἶχαν, οὔτε δραχμὴ στὴν τσέπη, πάμφτωχοι· γράμματα δὲν ἤξεραν, οὔτε τὴν ὑπογραφή τους μποροῦσαν νὰ βάλουν.

Τὰ 12 αὐτὰ πρόβατα τά ᾽βαλαν μὲ τοὺς λύκους, μὲ τὸν κόσμο τῆς εἰδωλολατρίας· βασιλεῖς καὶ αὐτοκράτορες, στρατηγοὺς καὶ ὡπλισμένα σώματα, φυλακὲς καὶ βασανιστήρια, δημίους καὶ θηρία, σχολὲς καὶ ἀκαδημίες, ῥήτορες καὶ φιλοσόφους. Ὅλοι αὐτοί, ὅταν εἶδαν τοὺς ἀποστόλους, λύσσαξαν· ἔπεσαν πάνω τους νὰ τοὺς κατασπαράξουν. Κι ὅμως οἱ ἀπόστολοι δὲν νικήθηκαν· ἀντιθέτως, αὐτοὶ μὲ τὴ δύναμι τοῦ Χριστοῦ νίκησαν ὅλο τὸν ἀρχαῖο κόσμο καὶ διέδωσαν παντοῦ τὴν ἀλήθεια τοῦ εὐαγγελίου. Δώδεκα ἦταν καὶ νίκησαν τόσους. Σήμερα ὅπου νὰ πᾷς θὰ βρῇς νά ᾽χῃ φτάσει ἡ πίστι τοῦ Χριστοῦ. Νά τὸ θαῦμα· τὰ πρόβατα νίκησαν τοὺς λύκους! Καὶ μόνο αὐτό; Ἔγινε κ᾽ ἕνα ἄλλο ἀκόμη μεγαλύτερο θαῦμα. Ποιό· ὅτι τὰ πρόβατα σὲ πολλὲς περιπτώσεις μετέβαλαν τοὺς λύκους σὲ πρόβατα! Ὡρισμένοι ἀπὸ ᾽κείνους ποὺ τοὺς καταδίωκαν, τοὺς φυλάκιζαν, τοὺς βασάνιζαν καὶ τοὺς θανάτωναν, μετανόησαν, πίστεψαν, ἔγιναν κι αὐτοὶ πρόβατα. Πραγματοποιήθηκε ἡ προφητεία τοῦ Ἠσαΐα ποὺ λέει, ὅτι «θὰ βοσκήσῃ μαζὶ ὁ λύκος μὲ τὸ ἀρνί» (Ἠσ. 11:6). Νά τὸ μεγάλο θαῦμα· ἀνθρώπους ποὺ δὲν μπόρεσαν νὰ τοὺς διορθώσουν οὔτε φιλόσοφοι οὔτε ῥήτορες οὔτε ποιηταί, τοὺς ἄλλαξε τὸ ἀποστολικὸ κήρυγμα.

 Νά ἡ νίκη τῶν ἀποστόλων! Δύο θαύματα λοιπόν· τὰ πρόβατα ὄχι μόνο νίκησαν τοὺς λύκους ἀλλὰ καὶ πολλοὺς λύκους τοὺς ἔκαναν πρόβατα. Γι᾿ αὐτὸ εἶπα ὅτι οἱ ἀπόστολοι εἶνε τρανὴ ἀπόδειξις ὅτι ἡ πίστι μας εἶνε ἀληθινή. Γιατὶ διαδόθηκε βέβαια καὶ ἡ θρησκεία τοῦ Μωάμεθ, ἀλλὰ πῶς· μὲ τὸ μαχαίρι, μὲ τὴ βία· ἐνῷ ὁ Χριστιανισμὸς διαδόθηκε διωκόμενος καὶ σφαζόμενος, κι αὐτὸ δείχνει ὅτι εἶνε ἐκ Θεοῦ. Θὰ πῇ ἴσως κάποιος· Αὐτὰ εἶνε πράγματα παλαιά… Θέλεις λοιπὸν σημερινά;

Ὁρίστε. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας στὴ Ῥωσία κυβερνοῦσαν ἄθεοι, ποὺ κατεδίωξαν ἀπηνῶς, σὰν λύκοι, τὴν ποίμνη τοῦ Χριστοῦ· γκρέμισαν ἐκκλησίες, θανάτωσαν κληρικούς, φυλάκισαν ἀρχιερεῖς, ἔστειλαν στὰ ψυχιατρεῖα χιλιάδες πιστούς. Αὐτοὶ προέβλεπαν, ὅτι σὲ λίγα χρόνια δὲν θὰ ἀκούγεται πιὰ στὴ ῾Ρωσία τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ ἀλλὰ μόνο ὁ Μάρξ, ὁ Λένιν κι ὁ Στάλιν. Πέρασαν λοιπὸν 75 χρόνια, καὶ ἐν τούτοις ἡ θρησκεία ζῇ ἐκεῖ, καὶ μάλιστα πολὺ πιὸ θερμὰ ἀπὸ ἐδῶ. Θέλετε νὰ δῆτε ζωντανὴ θρησκεία, μὲ ἐκκλησιασμό, κατάνυξι, δάκρυα; πηγαίνετε στὴ Ῥωσία. Οἱ κυβερνῶντες κατάλαβαν, ὅτι δὲν μπορεῖ τὸ κράτος νὰ τὰ βάλῃ μὲ τὴ θρησκεία, καὶ ἔδωσε θρησκευτικὴ ἐλευθερία.

Θέλετε ἄλλο ἕνα σημερινὸ παράδειγμα ὅτι ὁ Χριστὸς καὶ ἡ πίστι μας εἶνε ὁλοζώντανα; Προχθὲς ἦρθε στὴ μητρόπολι ἕνας δικός μας ἱεραπόστολος. Πίστευε δυνατὰ στὸ Χριστὸ καὶ νέο παιδί, 25 – 30 χρονῶν, ἄφησε πατέρα καὶ μάνα, καὶ πῆγε στὴν Ἀφρική, στοὺς μαύρους, ποὺ δὲν γνωρίζουν τὸν ἀληθινὸ Θεό. Ἔμεινε ἐκεῖ, ἐργάστηκε, κήρυξε, κατήχησε καὶ βάπτισε – πόσους λέτε· 15.000 χιλιάδες! Καὶ ὑπάρχουν πολλοὶ ἄλλοι ἀκόμα ποὺ πιστεύουν στὸ Χριστὸ καὶ θέλουν νὰ βαπτισθοῦν. Νά λοιπὸν ὅτι ὄχι μόνο «τῷ καιρῷ ἐκείνῳ» ἀλλὰ καὶ σήμερα ὁ Χριστὸς ζῇ καὶ νικᾷ.

Γι᾽ αὐτό, ἀγαπητοί μου, κλεῖστε τ᾿ αὐτιά σας στὰ κηρύγματα τῶν ἀθέων. Αὐτοὶ θὰ πεθάνουν, θὰ σβήσουν καὶ θὰ λησμονηθοῦν, ἐνῷ ὁ Χριστὸς μένει εἰς τὸν αἰῶνα. Ἡ Ἐκκλησία εἶνε δέντρο ποὺ δὲν τὸ φύτεψε ἄνθρωπος· τὸ φύτεψε ἡ ἁγία Τριάς, καὶ κανείς δὲν θὰ τὸ ξερριζώσῃ· ὅλοι οἱ σατανᾶδες νὰ μαζευτοῦν, δὲν μποροῦν νὰ τὸ κλονίσουν. Σ᾿ αὐτὴ τὴν πίστι ἀνήκουμε, σ᾿ αὐτὴν βαπτισθήκαμε, αὐτὴν ὁμολογοῦμε στὸ «Πιστεύω», σ᾿ αὐτὴν νὰ μείνουμε μέχρι τέλους τῆς ζωῆς μας. Πῶς τελείωσαν τὴ ζωή τους οἱ ἀπόστολοι; Πλὴν τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου, ποὺ εἶχε εἰρηνικὸ τέλος, ὅλοι οἱ ἄλλοι μαρτύρησαν γιὰ τὸ Χριστό, ἄλλος μὲ τὸν ἕνα κι ἄλλος μὲ τὸν ἄλλο τρόπο (σταύρωσι, ἀποκεφαλισμό, φωτιὰ κ.λπ.). Αὐτὸς εἶνε ὁ Χριστιανός.

Οἱ 12 Ἀπόστολοι μᾶς καλοῦν ὄχι ἁπλῶς νὰ τοὺς ἑορτάζουμε, ἀλλὰ καὶ νὰ τοὺς μιμηθοῦμε. Δηλαδὴ τί; νὰ ξεκινήσουμε νὰ πᾶμε κ᾽ ἐμεῖς στὰ ἄκρα τῆς γῆς νὰ κηρύξουμε τὸ Χριστό; Μακάρι κάποιοι νὰ τὸ ἔκαναν. Πολλοί, γιὰ ἄλλο σκοπό, ἔφυγαν στὸ ἐξωτερικό (Αὐστραλία, Καναδᾶ, Ἀμερική, Γερμανία, παντοῦ). Γιατί; Γιὰ τὰ λεπτά, γιὰ τὸ παραδάκι. Γιὰ τὸ Χριστό; οὔτε ἕνας! Τί γιορτάζουμε λοιπὸν τοὺς ἀποστόλους; ψέματα εἶνε ἡ θρησκεία μας; Ἀλλ᾽ ὄχι ἱεραπόστολοι δὲν γίνονται, μὰ οὔτε κι ὅταν ἀκοῦνε ὅτι στὴν Ἑλλάδα ἔχουμε χίλιες ἐνορίες χωρὶς παπᾶ συγκινεῖται κανείς. Κανείς δὲν ἀποφασίζει νὰ χειροτονηθῇ. Παπᾶς νὰ γίνω; σοῦ λέει. Ἕνα καλὸ παιδὶ στὴ Φλώρινα, δάσκαλος καὶ ψάλλει καλά, πείσθηκε καὶ μοῦ λέει· Μὲ συγκίνησες, θέλω νὰ γίνω ἱερεύς. Ὅταν ὅμως πῆγε στὸ σπίτι καὶ τὸ εἶπε στὴ γυναῖκα του, ἐκείνη θύμωσε πολύ, ἔσπασε καθρέφτες, καρέκλες, τὰ πάντα. Τί εἶπες; τοῦ λέει· ἂν πᾷς νὰ γίνῃς παπᾶς, χωρίζουμε…

Νὰ κλάψουμε. Σημεῖα τῶν καιρῶν! Δὲν σοῦ λέω λοιπὸν ν᾿ ἀφήσῃς τὸν τόπο σου καὶ νὰ πᾷς κάτω στοὺς ἀγρίους νὰ γίνῃς ἱεραπόστολος καὶ νὰ θυσιαστῇς, οὔτε σοῦ λέω νὰ βάλῃς τὸ ῥάσο καὶ νὰ γίνῃς κληρικός. Μεῖνε ἐδῶ ποὺ βρίσκεσαι καὶ γίνε ἐδῶ ἕνας ἀπόστολος. Οἱ 12 Μαθηταὶ ἦταν μεγάλοι ἀπόστολοι, ἐσὺ γίνε ἕνας μικρὸς ἀπόστολος. Τί θὰ πῇ μικρὸς ἀπόστολος; Εἶσαι π.χ. πατέρας, εἶσαι μάνα; φέρτε τὰ παιδιά σας στὴν ἐκκλησία τὴν Κυριακή, καὶ ὄχι τὴν ὥρα ποὺ χτυποῦν οἱ καμπάνες αὐτὰ νὰ κοιμοῦνται, γιατὶ ξενύχτησαν σὲ διασκέδασι καὶ κουρασμένα δὲν σηκώνονται. Αὐτὰ εἶχα νὰ σᾶς πῶ· καὶ παρακαλῶ τὸ Θεό, ὅλοι, μικροὶ καὶ μεγάλοι, νὰ μιμηθοῦμε τοὺς Ἀποστόλους στὸ μέτρο τῶν δυνάμεών μας, γιὰ νὰ ἔχουμε τὴν εὐλογία τους καὶ νὰ ἀξιωθοῦμε τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.

Τὸ θέμα μας ἦταν, ὅτι οἱ Ἀπόστολοι εἶνε ἡ πιὸ μεγάλη ἀπόδειξις τῆς ἀληθείας τοῦ Χριστιανισμοῦ· διότι, πρόβατα αὐτοί, νίκησαν τοὺς λύκους, κι ὄχι μόνο νίκησαν τοὺς λύκους, ἀλλὰ ἔκαναν καὶ τοὺς λύκους ἀρνιά – μεγάλο θαῦμα ποὺ συνεχίζεται μέχρι καὶ σήμερα. Διαβάστε τί λέει ἡ Ἀποκάλυψις. Παλεύουν τὰ θηρία, ὁ λύκος, ἡ ἀρκούδα, ἡ τίγρις, τὸ λιοντάρι. Καὶ στὸ τέλος ποιό νικᾷ; Ἕνα ἀρνάκι· αὐτό, «τὸ ἀρνίον τὸ ἐσφαγμένον» νικᾷ ὅλα τὰ θηρία (Ἀπ. 5:6, 17:14). Τὸ δὲ ἀρνίον εἶνε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

(†) ἐπισκόπου Φλωρίνης Αὐγουστῖνου Καντιώτη

ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΕΝΔΟΞΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΕΤΡΟΥ & ΠΑΥΛΟΥ

Τὸ ὅραμα τῆς Δαμασκοῦ «Σαοὺλ Σαούλ, τί με διώκεις;» (Πράξ. 9,5)

Ἂν ὑπάρχῃ, ἀγαπητοί μου, ἕνα ὄνομα, τὸ ὁποῖο ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ μποροῦμε νὰ προβάλλουμε στοὺς ἀπίστους ὅλων τῶν αἰώνων ὡς τὴν πλέον ἀκαταμάχητη ἀπόδειξι τῆς θείας προελεύσεως τοῦ Χριστιανισμοῦ, τῆς καταπληκτικῆς ἐπιρροῆς ποὺ ἐξασκεῖ ἐπάνω στὴν ἀνθρώπινη ψυχή, αὐτὸ τὸ ὄνομα δὲν μπορεῖ νὰ εἶνε ἄλλο παρὰ τὸ ὄνομα Παῦλος.

Παῦλος! Τί ἦταν; Ὁ φανατικώτερος διώκτης τῆς θρησκείας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ πιὸ ἀδιάλλακτος ἐχθρὸς τοῦ Χριστιανισμοῦ. Φαρισαῖος ἀπὸ τοὺς πιὸ μορφωμένους, ἀκοίμητος κέρβερος τῶν ἰουδαϊκῶν παραδόσεων. Ἦταν ἕτοιμος νὰ ἐπιτεθῇ ἐναντίον καθενὸς ποὺ θὰ τολμοῦσε ν᾽ ἀμφισβητήσῃ τὸ κῦρος καὶ τῆς ἐλαχίστης ἰουδαϊκῆς παραδόσεως. Θεωρώντας τοὺς ὀπαδοὺς τοῦ Ναζωραίου ὡς τοὺς πιὸ ἄσπονδους ἐχθροὺς τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ, τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ, εἶχε συσσωρεύσει στὴν καρδιά του ὁ νεαρὸς αὐτὸς φαρισαῖος ἀπερίγραπτο μῖσος κατὰ τῶν Χριστιανῶν. Δὲν κοιμόταν παρὰ μόνο ὅταν στὸ ἐνεργητικὸ τῆς ἡμέρας του εἶχε νὰ παρουσιάσῃ καὶ νέες συλλήψεις ὀπαδῶν τοῦ Χριστοῦ, τοὺς ὁποίους ὁ ἴδιος ἀνακάλυπτε σὲ κάθε γωνία τῆς πόλεως τῶν Ἰεροσολύμων, τοὺς συνελάμβανε καὶ τοὺς ἔρριχνε στὶς φυλακές. Δὲν ἔβλεπε τοὺς Χριστιανοὺς ὡς ἀνθρώπους· τοὺς ἔβλεπε ὅπως βλέπει ὁ δήμιος τὰ θύματά του. Οἱ Χριστιανοὶ ἔπρεπε ὁπωσδήποτε νὰ ἐξαλειφθοῦν ἀπὸ τὸ πρόσωπο τῆς γῆς. Κάθε Χριστιανὸς γιὰ τὸν Παῦλο ἦταν προγεγραμμένος. Ἀδιάλλακτος ἐχθρὸς τοῦ Χριστιανισμοῦ, δὲν δεχόταν κανένα συμβιβασμό. Τὸ μῖσος του αὐξανόταν μέρα μὲ τὴν ἡμέρα καὶ στὴν καρδιά του εἶχε πλέον κορυφωθῆ σὲ βαθμὸ λύσσας.

Αὐτὸς ἦταν ὁ Παῦλος. Ἀλλὰ ξαφνικὰ αὐτός, ὁ ὑπ᾿ ἀριθμὸν ἕνα φανατικὸς ἐχθρὸς τῶν Χριστιανῶν τῶν Ἰεροσολύμων καὶ τῶν περιχώρων, μεταβάλλεται στὸν ὑπ᾿ ἀριθμὸν ἕνα θερμὸ φίλο καὶ προστάτη τῶν Χριστιανῶν ὅλης τῆς γῆς. Ἡ μυστηριώδης αὐτὴ μεταβολή, ποὺ ἄλλη σπουδαιότερη ἀπ᾿ αὐτὴν δὲν ἔχει ν᾿ ἀναφέρῃ ἡ δισχιλιετὴς παγκόσμιος ἱστορία, προκαλεῖ κατάπληξι στὸ ἀνθρώπινο πνεῦμα. Πρῶτοι οἱ συμπατριῶτες του Ἰουδαῖοι μένουν ἐκστατικοί. Αὐτὸς λοιπὸν εἶνε ὁ Παῦλος; διερωτῶνται. Δοκιμάζουν κατάπληξι· κατάπληξι πιὸ μεγάλη ἀπὸ ἐκείνη ποὺ θὰ δοκίμαζαν ἂν ἔβλεπαν τὸν ἥλιο ν᾿ ἀλλάζῃ τροχιὰ καὶ νὰ κάνῃ τὴ δύσι ἀνατολὴ καὶ τὴν ἀνατολὴ δύσι. Ἡ ἀλλαγὴ εἶνε ἀνεξήγητη. Πῶς νὰ ἐξηγηθῇ ψυχολογικά; Τί εἶνε ἐκεῖνο ποὺ τόσο ῥαγδαῖα καὶ καταλυτικὰ ἐπέδρασε στὴν ψυχὴ τοῦ Παύλου, ὥστε ἕνας ὁλόκληρος ἰδεολογικὸς κόσμος νὰ ὑποστῇ ῥιζικὴ ἀνατροπὴ καὶ ἕνας νέος κόσμος νὰ προβάλῃ μέσα του καὶ νὰ τὴν κατακτᾷ ἐξ ὁλοκλήρου;

Τί μετέβαλε τὸν Παῦλο; Τὸ συμφέρον; Ἀλλὰ οἱ πρῶτοι μαθηταὶ τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶχαν χρυσὸ καὶ ἄργυρο. Μήπως ἡ δόξα; Ἀλλὰ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστιανοῦ ἐθεωρεῖτο τότε ὡς τὸ πλέον περιφρονημένο καὶ ἄτιμο ὄνομα τῆς ἐποχῆς. Ἀντιθέτως· δόξα καὶ συμφέροντα τοῦ κόσμου αὐτοῦ εἶχε ἐξασφαλισμένα ὁ Παῦλος, ἐὰν παρέμενε στὸν Ἰουδαϊσμό. Τί λοιπὸν τὸν εἵλκυσε; Μήπως τὸ θάρρος, μὲ τὸ ὁποῖο ἀντιμετώπιζαν τὰ πολυειδῆ μαρτύρια οἱ ὀπαδοὶ τοῦ Χριστοῦ; Μήπως τὸ μαρτύριο τοῦ πρωτομάρτυρος Στεφάνου, στὴν ἐκτέλεσι τοῦ ὁποίου παρευρέθηκε ὁ ἴδιος φυλάγοντας τὰ ροῦχα ἐκείνων ποὺ λιθοβολοῦσαν τὸν μάρτυρα; Ἀλλὰ πῶς τότε, καὶ μετὰ τὸ μαρτύριο τοῦ πρωτομάρτυρος καὶ τόσων ἄλλων μαρτύρων, ἀντὶ νὰ μειώσῃ τὴν σφοδρότητα τοῦ διωγμοῦ, αὐτὸς μὲ μεγαλύτερη μανία ἐπιδίδεται στὴν ἐξοντωτικὴ ἐκστρατεία του κατὰ τῶν Χριστιανῶν; Ὄχι, καμμία ἐξήγησι, ἀπὸ ᾽κεῖνες ποὺ προβάλλουν οἱ ἀπιστοῦντες γιὰ νὰ ἑρμηνεύσουν τὰ αἴτια τῆς τεραστίας ψυχολογικῆς μεταβολῆς τοῦ Παύλου, δὲν μπορεῖ νὰ εὐσταθήσῃ. Καὶ μένει μόνο μία ἐξήγησις ποὺ μπορεῖ νὰ λύσῃ τὸ ψυχολογικὸ αὐτὸ πρόβλημα, ἐκείνη ποὺ τόσο ζωηρὰ μᾶς δίδει στὸ 9ο κεφάλαιο τὸ ἱστορικὸ βιβλίο τῶν Πράξεων τῶν ἀποστόλων.

Ἡ μαρτυρία τοῦ βιβλίου αὐτοῦ περιβάλλεται μὲ κῦρος ἀπείρως μεγαλύτερο ἀπὸ τὸ κῦρος τῆς ἱστορίας ἑνὸς Ἡροδότου καὶ ἑνὸς Θουκυδίδη. Ἄπιστοι! Πιστεύετε στὸν Ἡρόδοτο καὶ στὸν Θουκυδίδη; παραδέχεστε τὰ γεγονότα ποὺ ἐκθέτουν αὐτοί; Γιατί λοιπὸν δείχνετε τόση δυσπιστία στὴ μαρτυρία τοῦ Θουκυδίδου τῆς Ἐκκλησίας μας, τοῦ εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ, ὁ ὁποῖος μὲ τὴ ζωή του ἐπιβεβαίωσε τὴν ἱστορικὴ ἀλήθεια τῶν θαυμασίων γεγονότων τῆς ζωῆς τοῦ Ἱδρυτοῦ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῶν ἀποστόλων του; Λάμπει τόση εἰλικρίνεια στὶς σελίδες τοῦ ἱστορικοῦ βιβλίου τῶν Πράξεων, ὥστε μόνο ἄνθρωπος προκατειλημμένος κατὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ μπορεῖ νὰ διαβάσῃ τὸ βιβλίο αὐτὸ χωρὶς νὰ αἰσθανθῇ τὴ βαθειὰ ἐπίδρασι τῆς ἀληθείας. Ἡ ἀλλαγὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου εἶνε ἕνα ἱστορικὸ γεγονός. Ἡ ἐξήγησι τοῦ μυστηρίου. Ὁ Λουκᾶς μαρτυρεῖ, ὅτι ὁ Παῦλος, ἀφοῦ ἐφωδιάστηκε ἀπὸ τὸν ἀρχιερέα τῶν Ἰουδαίων μὲ συστατικὲς ἐπιστολὲς πρὸς τὶς συναγωγὲς τῆς Δαμασκοῦ, ξεκίνησε ἀπὸ τὰ Ἰεροσόλυμα μὲ τὴ συνοδεία ὁπλοφόρων ἀνδρῶν, γιὰ νὰ φθάσῃ στὴ Δαμασκὸ καὶ νὰ ἐπιχειρήσῃ ὁλοκληρωτικὴ ἐκρίζωσι τῆς μικρῆς ἐκεῖ χριστιανικῆς ἐκκλησίας. Βάδιζε ὁ τρομερὸς διώκτης τὴν μακρὰ ὁδὸ τῆς Δαμασκοῦ.

Κατέστρωνε σχέδια ἐπὶ σχεδίων. Ἀνυπομονοῦσε νὰ φθάσῃ τὸ συντομώτερο. Λυσσοῦσε ἀπὸ τὴ μανία του, φλεγόταν ἀπὸ τὸ μῖσος. Οἱ ἐχθροὶ τοῦ Θεοῦ –ἔτσι νόμιζε τοὺς Χριστιανούς– πρέπει νὰ ἐκλείψουν. «Ζῆλος οὐ κατ᾿ ἐπίγνωσιν» (῾Ρωμ. 10,2). –Θεέ τῶν πατέρων μου, βοήθα με στὸν ἀγῶνα αὐτόν, τὸν ὁποῖο ἀνέλαβα πρὸς δόξαν τοῦ ὀνόματός σου! θὰ προσευχόταν μυστικὰ ἡ ψυχὴ τοῦ Παύλου, ὅταν τὰ βλέμματά του ἀπὸ ἀπόστασι λίγων χιλιομέτρων ἀντίκρυζαν τὴν περίφημη Δαμασκό. Ἀλλ᾿ ὤ τῶν ἀπείρων σου θαυμάτων, Ἰησοῦ Χριστέ! Λίγο ἔξω ἀπὸ τὴ Δαμασκὸ ἔδωσες τὴν νικηφόρο μάχη σου. Διότι ἐκεῖ συνέβη μία μάχη, μία ὑπερφυσικὴ πάλη, κατὰ τὴν ὁποία ἡ ψυχὴ τοῦ Παύλου, ποὺ μέχρι ἐκείνη τὴ στιγμὴ φαινόταν ἀτίθαση, ὑπέκυψε ἐμπρὸς στὸ μεγαλεῖο τοῦ Ἐσταυρωμένου. Ἂς ἀφήσουμε τὸν ἴδιο τὸ ἀπόστολο Παῦλο νὰ ἐκθέσῃ τὸ σπουδαιότερο αὐτὸ γεγονὸς τῆς ζωῆς του, γεγονὸς ποὺ ἔγινε ἡ ἀφετηρία μιᾶς νέας ζωῆς· «Ἐγένετο δέ μοι πορευομένῳ καὶ ἐγγίζοντι τῇ Δαμασκῷ περὶ μεσημβρίαν ἐξαίφνης ἐκ τοῦ οὐρανοῦ περιαστράψαι φῶς ἱκανὸν περὶ ἐμέ, ἔπεσόν τε εἰς τὸ ἔδαφος καὶ ἤκουσα φωνῆς λεγούσης μοι· Σαοὺλ Σαούλ, τί με διώκεις; Ἐγὼ δὲ ἀπεκρίθην· Τίς εἶ, Κύριε; εἶπέ τε πρός με· Ἐγώ εἰμι Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος ὃν σὺ διώκεις. Οἱ δὲ σὺν ἐμοὶ ὄντες τὸ μὲν φῶς ἐθεάσαντο καὶ ἔμφοβοι ἐγένοντο, τὴν δὲ φωνὴν οὐκ ἤκουσαν τοῦ λαλοῦντός μοι. Εἶπον δέ· Τί ποιήσω, Κύριε; Ὁ δὲ Κύριος εἶπε πρός με· Ἀναστὰς πορεύου εἰς Δαμασκόν, κἀκεῖ σοι λαληθήσεται περὶ πάντων ὧν τέτακταί σοι ποιῆσαι» (Πράξ. 22,6-10).

 Ὕστερα, ἀγαπητοί μου, ἀπὸ τὸ ὑπερφυσικὸ αὐτὸ ὅραμα ὁ Παῦλος ἄλλαξε ῥιζικά. Κάτω ἀπὸ ἐκεῖνο τὸ φῶς γίνεται νέα ἀξιολόγησι τῆς ζωῆς στὴν ψυχὴ τοῦ Παύλου. Ὁ Χριστὸς γίνεται πλέον τὸ κέντρο τῆς ζωῆς του. Ὑπὲρ τοῦ Χριστοῦ τώρα κινεῖ ὁλόκληρη τὴν ὕπαρξί του. Ἕνας πόθος φλογίζει τὴν καρδιά του· ὁ Χριστὸς νὰ θριαμβεύσῃ σ᾿ ὅλη τὴ γῆ, νὰ ἐνθρονισθῇ στὴν καρδιὰ καὶ τοῦ τελευταίου ἐχθροῦ τοῦ Ἐσταυρωμένου, ἔστω καὶ ἂν γιὰ τὴ μετάνοια αὐτὴ χρειασθῇ ὁποιαδήποτε θυσία, ἀκόμη καὶ ν᾿ ἀνοίξῃ ὁλόκληρος ὁ ᾅδης νὰ καταπιῇ τὸν Παῦλο! Ὤ! Ἡ Ἐκκλησία, μέσα στοὺς εἴκοσι αἰῶνες ποὺ διέρρευσαν, μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων ποὺ πίστεψαν στὸ Χριστὸ καὶ ἀγωνίσθηκαν ὑπὲρ τοῦ Χριστοῦ, δὲν εἶδε οὔτε θὰ δῇ ἄλλη φυσιογνωμία μεγαλύτερη ἀπὸ τὴ φυσιογνωμία τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Κάποιος εἶπε, ὅτι ἦταν ὁ πρῶτος μετὰ τὸν Ἕνα. Καὶ θὰ μένῃ μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων ὡς ἡ μεγαλύτερη ἀπόδειξι τῆς δυνάμεως τοῦ Χριστιανισμοῦ. Διότι μόνο ὁ Χριστιανισμὸς κατέχει τὴν θεία ἐπιστήμη νὰ μεταβάλλῃ ῥιζικῶς τὶς καρδιές· νὰ μεταβάλλῃ τοὺς αἱμοβόρους λύκους σὲ ἥμερα πρόβατα τῆς ποίμνης τοῦ Ἰησοῦ, καὶ ν᾽ ἀναδεικνύῃ τοὺς υἱοὺς τοῦ σκότους σὲ υἱοὺς τοῦ φωτός, τὰ τέκνα τοῦ ᾅδου σὲ πολῖτες τοῦ οὐρανοῦ.

(†) ἐπισκόπου Φλωρίνης Αὐγουστῖνου Καντιώτη

ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΝ π. ΝΙΚΟΛΑΟ ΜΕΣΣΑΛΑ

π. Δημήτριος Σαββόπουλος

Αγαπητέ μου π. Νικόλαε την ευχή σας.

Σε πρόσφατες αναρτήσεις μου 19/6/2021 & 20/6/2021, στον φιλόξενο ιστότοπο http://anastasiosk.blogspot.com, κάνατε κάποια σχόλια (26/6/2021), απ΄ τα οποία φαίνεται ότι δεν κατανοήσατε τους λόγους για τους οποίους δεχόμαστε την εικόνα της Αγίας Τριάδος με τον Θεό Πατέρα ως Παλαιού των Ημερών και του Αγίου Πνεύματος ως περιστεράς…

1^ον. §1 Γράφετε:  Ἡ δεύτερη ἀνάρτηση τοῦ π. Δημ. Σ, ἔρχεται σέ ἀντίθεση καί ἀναιρεῖ  ἐν πολλοῖς, ὅσα ὑποστηρίζει στήν πρώτη μέ ἐξαίρεση τά δικά του σχόλια.  Οἱ ἀπόψεις τῶν Ἁγίων πού παραθέτει (πλήν τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου) ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ εἰκόνα τῆς Φιλοξενίας τοῦ Ἀβραάμ, εἶναι ἡ εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ακριβώς το ίδιο υποστηρίζω και για την  αποκάλιψη του Θεού στον προφ. Δανιήλ. Που είναι η αντίθεση;  Εν συντομία σας επισημαίνω τα εξής:

2^ον. §2 Γράφετε:  Στήν πρώτη ἀνάρτησή του οἱ εἰκόνες τῆς Ἁγίας Τριάδος μέ ὀρθόδοξη τεχνοτροπία εἶναι τοῦ περασμένου αἰώνα καί μάλιστα ἀπό παλαιοημερολογῖτες ἁγιογράφους (ζηλωτές) τοῦ Ἁγίου Ὄρους, πού μιμοῦνται τίς δυτικότροπες ἀπεικονίσεις καί χρησιμοποιεῖ ἐν πολλοῖς τά ἐπιχειρήματά των. Γέροντά μου, κάνετε λάθος η εικόνα του Ανάρχου Πατρός ως Παλαιού των Ημερών ζωγραφίζεται από την εποχή των κατακομβών. Ενδεικτικά μόνο να αναφέρω: Την κατακόμβη της Αγίας Μαρίας Maggire 5^ου αι., 432 μ. Χ. (Αρχαιολογικοί κώδικες του ιστοριογράφου Carrucei Tavola, 114 & 215). Κατακόμβη Ponziano, 5^ου αι. (Βλ. Manuel D’ Art Bizantin. Charles Diehe, τομ. Α΄σελ.122).  Επίσης στον κώδικα του Κοσμά Ινικοπλεύστε (βυζ. συγγραφέα 6^ου αι., στο «Χριστιανική τοπογραφία» σελ. 22-23), ο Θεός Πατήρ με ανθρώπινη μορφή καθήμενος επί θρόνου έχει γύρω Του δύο Σεραφείμ. Στην καρδιά της Βυζαντινής εποχής, σε εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στο Ναό των Βλαχερνών το 450-453 μ.Χ. εικονίζεται πάνω από τον Χριστό που ευλογεί με τα δυό Του χέρια την Κοίμηση της Θεοτόκου, ό Άναρχος Πατήρ μέσα σε νεφέλη και στο στήθος Του μια περιστερά που συμβολίζει το Πανάγιο Πνεύμα.

Επίσης στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου Αγίου Όρους στο θόλο που βρέθηκε η εικόνα της Γοργοϋπηκόου υπάρχει ζωγραφισμένη από τους κτήτορες της μονής η παρακάτω εικόνα που χρονολογείται το έτος 1676. Παρόμοια εικόνα υπάρχει και Στο καθολικό της Ι. Μονής Γρηγορίου Αγίου Όρους και σε Σερβικό Μοναστήρι του 13^ου αι. όπως τις καταχωρούμε παρακάτω. κ.α.π.

Η εξεικόνιση των δύο αυτών Προσώπων με τη συμβολική αυτή μορφή, είπαμε και το επαναλαμβάνουμε ότι δεν είναι εικόνα της Θείας Φύσεως, ούτε εκφράζει τις ενδοτριαδικές σχέσεις(!). Αυτό που γράφω είναι ότι εξεικονίζουμε τα σύμβολα των Θείων υποστάσεων, όπως ακριβώς τα είδαν οι προφήτες. Τα εδάφια στα οποία παραπέμπετε για να κατοχυρώσετε το ανεξεικόνιστο του Θεού Πατρός και του Αγίου Πνεύματος (Ιωαν.α΄,18 – στ΄,3 – Α΄Τιμ.στ΄16   – Εβρ. α΄,3 – Α΄Ιωαν.δ΄,12) τα οποία και επισημαίνω στην παράγρ.2, στις υποσημειώσεις μου, αναφέρονται στην Θεία Φύση και όχι στις υποστάσεις του Θεού.

Στο Συνοδικό της Ορθοδοξίας διαβάζουμε: §12  Τῶν τὰς προφητικὰς ὁράσεις, ὡς αὐτὸ τὸ θεῖον αὐτὰς ἐσχη­μάτιζε καὶ διετύπου, εἰδότων καὶ ἀποδεχομένων καὶ πιστευόντων ἅ περ ὁ τῶν προ­φητῶν χορὸς ἑωρακότες διηγήσαντο, καὶ τὴν τῶν ἀποστόλων καὶ εἰς Πατέρας διήκουσαν ἔγγραφόν τε καὶ ἄγραφον παράδοσιν κρατυνόντων, καὶ διὰ τοῦτο εἰκονιζόντων τὰ ἅγια καὶ τιμώντων, αἰωνία ἡ μνήμη (γ΄). και παρακάτω: §32  Τοῖς τὰς μὲν προφητικὰς ὁράσεις, κἂν μὴ βούλοιντο, παρα­δε­χο­μένοις, τὰς δ’ ὀφθείσας αὐτοῖς εἰκονογραφίας –ὢ θαῦμα!– καὶ πρὸ σαρκώσεως τοῦ Λόγου μὴ καταδεχομένοις, ἀλλ’ ἢ αὐτὴν τὴν ἄληπτόν τε καὶ ἀθέατον οὐσίαν ὀφθῆναι τοῖς τεθεαμένοις κενολογοῦσιν, ἢ εἰκόνας μὲν ταῦτα τῆς ἀληθείας καὶ τύπους καὶ σχήματα ἐμφανισθῆναι τοῖς ἑωρακόσι συντιθεμένοις, εἰκονογραφεῖν δὲ ἐνανθρωπήσαντα τὸν Λόγον καὶ τὰ ὑπὲρ ἡμῶν αὐτοῦ πάθη οὐκ ἀνεχομένοις, ἀνάθεμα.

Ερώτηση: Αφού ο Θεός Πατέρας απεκαλύφθη συμβολικά ως Παλαιός των Ημερών στον προφήτη Δανιήλ, και το Άγιο Πνεύμα ως περιστερά στον Προφήτη Ιωάννη τον Πρόδρομο, έχουμε το δικαίωμα να τα αγιογραφούμε; Νομίζω ότι η απάντηση είναι αυτονόητη.

Το θέμα είναι αν είναι λάθος να ενώνουμε αυτές τις τρείς Θείες μορφές των αποκαλύψεων του Θεού σε μία εικόνα, διότι θεωρείται αυθαιρεσία η συγκεκριμένη σύνθεση της εικόνας(!). Θα ΄θελα να μου απαντήσεις αδελφέ μου, εάν η εικόνα αυτή είναι αυθαιρεσία εικαστική, γιατί δεν είναι αυθαιρεσία και οι εικόνες του «τρίμορφου», όπου παρίστανται ο Χριστός στο μέσον και δεξιά και αριστερά Του, η Θεοτόκος δεομένη και ο Τίμιος Πρόδρομος; Που ιστορείται αυτό; Γιατί δεν είναι αυθαιρεσία η εικόνα των Αγίων Πάντων; Πότε τους είδαμε όλους μαζί; Θα μπορούσα να αναφέρω κι άλλες πολλές εικονικές «αυθαιρεσίες», αλλά δεν νομίζω ότι ωφελεί να πλατειάζουμε το θέμα. Στην εικόνα βλέπουμε και συλλογιζόμαστε όχι με τα μάτια τα υλικά, αλλά με τα μάτια τα πνευματικά της πίστεως. Και στην μεν εικόνα του «τρίμορφου» η εκκλησία μας, μας αποκαλύπτει ποιοι είναι οι πλησιέστεροι και ισχυρότεροι πρεσβευτές προς τον Σωτήρα μας Χριστό, η δε εικόνα των Αγίων Πάντων  μας δείχνει ότι όλοι αυτοί που εικονίζονται παρέα, αγωνίσθηκαν υπέρ του ενός Χριστού και μετέχουν από κοινού στη δόξα της Θείας Χάριτος. Με τα μάτια της πίστεως βλέπουμε από κοινού και τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος όπως οικονομικώς απεκαλύφθησαν κατά τις διάφορες περιστάσεις, χωρίς να σκανδαλιζόμαστε.

3^ον §3 Λέτε: Οἰ ἀπεικονίσεις τῶν χειρογράφων πρός τό τέλος τῆς πρώτης ἀνάρτησής του εἶναι ἀπό λατινικά χειρόγραφα. Τι σημαίνει ότι είναι από λατινικά χειρόγραφα; Ό,τι προέρχεται από τη Δύση (τότε που υπήρχε κοινωνία με την Ανατολική Εκκλησία), είναι απορριπτέο εκ των προτέρων;! Και το Ευαγγέλιο το έγραψαν Εβραίοι, μήπως πρέπει να το απορρίψουμε; Επειδή αλλοιώθηκε μερικώς η Θεολογία των Δυτικών επί «τοῦ Μεγάλου Καρόλου», σημαίνει αυτομάτως ότι όλοι οι Λατίνοι Ορθόδοξοι βρέθηκαν στην πλάνη και δεν το κατάλαβαν; Γιατί τότε εξακολουθούσαμε να έχουμε κοινωνία με τη Δυτική Εκκλησία;

4^ον §4 Σημειώνεται: Στόν Δυτικό Χριστιανισμό κυρίως ἀπό τήν σύνοδο τῆς Φρανκφούρτης τοῦ 798 μ. Χ. μέ παρέμβαση τοῦ Μεγάλου Καρόλου, ἄλλαξαν ἐν πολλοῖς  τήν Θεολογία τῶν Ἐπτά Οἰκουμενικῶν Συνόδων ….. εἰσήγαγαν ἀγάλματα καί οἱ εἰκόνες, ἔχουν πλέον ἀναγεννησιακό (δηλ. ἀνθρωποκεντρικό) καί  διακοσμητικό χαρακτήρα καί ὄχι λατρευτικό. Άρα η αλλαγή έγινε στην Θεολογία και στην τεχνοτροπία της ζωγραφικής αλλά όχι στα εικονικά θέματα…

5^ον §8 & §9  Τα λόγια του Κυρίου μας: «Ὁ θεωρῶν Ἐμὲ θεωρεῖ τὸν πέμψαντά Με» (Ιωαν.ιβ΄,45). «Ὁ ἑωρακὼς Ἐμὲ ἑώρακε τὸν Πατέρα» (Ιωαν.ιδ΄,9). Ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ καὶ ὁ Πατὴρ ἐν Ἐμοί  (Ιωαν.ιδ΄,11)  Και αλλού: «ἐν αὐτῷ (στο Χριστό) κατοικεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος σωματικῶς» (Κολ.β´,9). Κατανοούνται συνήθως λανθασμένα, γι αυτό και μερικοί ισχυρίζονται ότι βλέποντας την εικόνα του Χριστού μέσα σε αυτή βλέπουμε και τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα(!) Εάν βλέπαμε στο πρόσωπο του Χριστού σωματικώς τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, όπως δέχονται μερικοί, άθελά τους πέφτουν σε αίρεση, δεχόμενοι το περιγραπτό της Θεότητος (!!!) Στον διάλογό του απ. Φιλίππου με τον Κύριο, όταν του είπε «δείξε μου τον Πατέρα». Αρχικά φαίνεται να του απαντά καταφατικά ότι: «Αυτός που βλέπει εμένα, βλέπει και τον Πατέρα», αλλά επειδή είναι αόρατος ο Θεός και απρόσιτη η Θεία φύση Του, ο Κύριος του απαντά: «Εἰ ἐγνώκειτέ Με, καὶ τὸν Πατέρα Μου ἐγνώκειτε ἄν» (Ιωαν.ιδ΄, 7), και πάλι αλλού: «Ἔλεγον οὖν Ἀὐτῷ· ποῦ ἐστιν ὁ Πατήρ σου; Ἀπεκρίθη Ἰησοῦς· οὔτε Ἐμὲ οἴδατε οὔτε τὸν Πατέρα μου· εἰ Ἐμὲ ᾔδειτε, καὶ τὸν Πατέρα μου ᾔδειτε ἄν.» (Ιωαν.η΄,19), που σημαίνει: Εάν με είχατε γνωρίσει καλά, θα γνωρίζατε και τον Πατέρα μου. Ως προς την Θεία Του φύση, όμως δεν μπορούσαν να τον γνωρίσουν, άρα ούτε τον Πατέρα γνώριζαν. Ο Ιερός Χρυσόστομος ερμηνεύοντας τον παραπάνω λόγο του Χριστού προς τον Φίλιππο, λέγει σχολιάζοντας το συγκεκριμένο εδάφιο: «Ει ήδετε την εμήν ΟΥΣΙΑΝ και την αξίαν, και την του Πατρός ήδετε» (Ε.Π.Ε. 14^ος, σελ.406). Και άλλος Πατέρας ερμηνεύοντας το ίδιο εδάφιο λέγει πως μ΄αυτό που είπε ο Χριστός «ενέφηνεν ότι και Αυτόν αγνοούσι (οι μαθητές) και τον Πατέρα» (Ζυγαβινός Υπόμν. Παν. Τρεμπέλα). Συνεχίζοντας ο Ιερός Χρυσόστομος εξηγεί: «Τι ο Φίλιππος ζητεί ιδείν; Άρα την σοφία του Πατρός; Άρα την αγαθότητα; Ουχί. Αλλά το τι ποτε εστίν ο Θεός, αυτήν την ΟΥΣΙΑΝ (του Πατρός) προς τούτο ουν (λοιπόν) αποκρίνετααι ο Χριστός «ο εωρακώς εμέ…»… «ο δε λέγει τοιούτον εστίν, ότι ούτε εμέ ούτε εκείνον (τον πατέρα) δυνατόν εστίν ιδείν». Επίσης είναι λάθος να αποφαινόμαστε ότι στην  Π. Διαθήκη μιλά μόνο ο άσαρκος Υιός και όχι ο Πατήρ. Στην Αγ. Γραφή διαβάζουμε: «Πολεμερῶς καὶ πολυτρόπως πάλαι ὁ Θεὸς λαλήσας τοῖς πατράσιν ἐν τοῖς προφήταις, ἐπ᾿ ἐσχάτου τῶν ἡμερῶν τούτων ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν υἱῷ» (Εβρ.1:1). Άρα ποιός μιλούσε πριν σαρκωθεί ο Υιός του Θεού; Ο Ιερός Χρυσόστομος λέγει: «Και δια τούτο δια προφήτου τινός ο ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΠΑΤΗΡ εμφαίνων έλεγεν, ΕΓΩ οράσεις φησίν επλήθυνα, και εν χερσί προφητών ωμοιώθην. Τουτέστι συγκατατέθην ου τούτο ‘οπερ ήμην εφάνην. Επειδή γαρ έμμελλε αυτού ο Υιός δι΄αληθινής σαρκός φανήσεται ημίν, άνωθεν αυτούς προεγύμναζεν…» («Ανατολικός Ορθοδ. Μοναχισμός» Τρίκης & Σταγών Διονυσίου, σελ.745). Ποιός και σε ποιόν είπε κατά την δημιουργία του ανθρώπου «ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν»; (Γεν.1:26). Απαντά ο Μ. Βασίλειος: «Τίνι λέγει ο Θεός (Πατήρ) ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν; Τίνι άλλω γε ή τω απαύγασμα της δόξης και χαρακτήρι της υποστάσεως Αυτού; (τω Υιώ)». Θα μπορούσα να αναφέρω κατεβατό ολόκληρο από παρόμοια εδάφια και πατερικά σχόλια, αλλά δεν είναι επιτρεπτό στα περιορισμένα όρια ενός άρθρου. Ομοίως και στη Κ. Διαθήκη πόσες φορές ακούγεται ο λόγος του Θεού Πατρός; Στη Βάπτιση (Ματ.3:17), στη Μεταμόρφωση (Ματ.17:5), στη Γεσθημανή (Ιωαν. 12:28) κ.α. Λοιπόν ο Θεός Πατήρ μιλά και αποκαλύπτεται…

6^ον §7 Επισημαίνετε ότι: Οἱ μεγαλύτεροι ἁγιογράφοι μας δέν εἰκονογραφοῦν τήν Ἁγία Τριάδα, διότι ἡ Ἁγία Τριάδα εἶναι μυστήριο… ἐμπειρικά κατενόησαν ὅτι μόνο Συμβολικῶς μποροῦμε νά μιλήσουμε γιά τήν Ἁγία Τριάδα καί γιά τόν λόγο αὐτό μετά τόν  12^ο  αἰ. καί  μέ ἕναν συμβολικό τρόπο εἰκονογραφοῦν τό μέγα αὐτό Μυστήριο παίρνοντας ἕνα ἱστορικό γεγονός ἀπό τήν Γένεση, δηλ. μέ τήν Φιλοξενία τοῦ Ἀβραάμ. Και εγώ το ίδιο γράφω, ότι συμβολικώς ζωγραφίζονται τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος σε αμφότερες της εικόνες γιατί η Θεία Φύση τους είναι απερίγραπτη. Στον δε Υιό του Θεού εικονίζουμε την ανθρώπινη μορφή ΜΟΝΟ, και όχι την Θεότητα. Να σημειώσω επίσης ότι ο ιερομόναχος  Διονύσιος ο εκ Φουρνά (γεννηθείς γύρω στα 1670 μ.Χ. στην Ευρυτανία), εξαίρετος αγιογράφος στο περισπούδαστο έργο του: «Ερμηνεία της Ζωγραφικής τέχνης» (Α. Παπαδόπουλου-Κεραμέως, Εκδ. Σπανού, 1909) στη σελ. 224, γράφει: «Ομοίως ζωγραφίζομεν και τον Άναρχον Πατέρα ωσάν γέροντα, καθώς τον είδεν ο Δανιήλ (κεφ.ζ΄), το ίδιο αναφέρει και παρακάτω σελ. 227, όπου μιλά για τα επιγράμματα εις την Αγία Τριάδα…

7^ον §10 Τέλος καταλήγετε με τα εξής: Ἔτσι, ἄν εἰκονίζουμε τήν Ἁγία Τριάδα μέ τόν Θεό Πατέρα ὡς ἄνθρωπο (δηλ. Πρόσωπο πρᾶγμα ἀπαράδεκτο σύμφωνα μέ τά προηγούμενα, ἀφοῦ δέν ἐνανθρώπησε), (αλλά ούτε και στη φιλοξενία του Αβραάμ ενανθρώπισε. Όμως εκεί δέχεσθε την εξεικόνιση του Πατρός και του Αγίου Πνεύματος ως νέου ανδρός(;)!! Ούτε οι άγιοι άγγελοι έχουν κατά φύση σάρκα, αλλά ανέχεστε να εικονίζονται και να προσκυνούνται με ανθρώπινη μορφή!) τόν Θεό Υἱό ὡς ἄνθρωπο (δηλ. Πρόσωπο ἀφοῦ ἐνανθρώπησε) καί τό Ἅγιο Πνεύμα ὡς Περιστέρι (δηλ. ὄχι ὡς Πρόσωπο ἀλλά ὡς Περιστερά, ἄρα ὁ θεατής βλέπει Περιστέρι, ἀντί νά βλέπει Πρόσωπο), (Άρα στη βάπτιση είναι λάθος να εξεικονίζεται ως περιστέρι, γιατί ο θεατής δεν κατανοεί ότι είναι πρόσωπο;!) τό ὁποῖο μάλιστα τό τοποθετοῦν στήν εἰκόνα πάνω καί μεταξύ τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ, τότε ἱστοροῦμε (δηλ. εἰκονίζουμε) τό filioque. Όχι, ιστορούμε την αποστολή του Αγ. Πνεύματος στον κόσμο και από τα δύο άλλα πρόσωπα. Βολεύει όμως κάποιους για να βγάλουν την εικόνα κακόδοξη να την ερμηνεύουν με αυτό το σκεπτικό(!!).

Να κλείσω με μια αναφορά στον άγιο της εποχής μας τον Άγιο Νεκτάριο. Το 1904 έκτισε στην Αίγινα Ιερό Ναό επ΄ονόματι της Αγίας Τριάδος και ο ίδιος τοποθέτησε στο τέμπλο εικόνα της Αγίας Τριάδος με τον Θεό Πατέρα ως Παλαιό των Ημερών κλπ. Μπροστά σε αυτή την εικόνα «ύψωνε τα χέρια του ο άγιος Νεκτάριος στις θεοπρεπείς του ικεσίες», όπως μας αποκαλύπτουν οι σχετικές φωτογραφίες και οι αυτόπτες μάρτυρες (Βλ. Μανώλη Μελινού, «Ο Άγιός μας» σελ.86-87). Άραγε δεν είχε τόσα χρόνια κατανοήσει αυτός ο καθηγητής της δογματικής και ποιμαντικής, ότι προσεύχεται σε λάθος εικόνα;

Αδελφέ μου π. Νικόλαε, νομίζω ότι έχετε επηρεαστεί από την σύγχρονη τάση της βυζαντινολατρείας κάποιων Σούπερ Ορθοδόξων (τουλάχιστον στα λόγια) των καιρών μας, που έχουν ανάγει σε δογματική διδασκαλία την βυζαντινή τέχνη και έχουν απορρίψει κάθε τι που έχει την κοιτίδα του σε άλλους τόπους  χρόνους και καιρούς. Το ίδιο έκανα κι εγώ πριν μερικά χρόνια αλλά λίγη μελέτη παραπάνω με έπεισε ότι είναι λάθος ένα τέτοιο σκεπτικό. Όλα τα πράγματα και οι καταστάσεις (από ιδέες μέχρι και ουρανοξύστες) οικοδομούνται σε ήδη προϋπάρχουσες δομές και αντιλήψεις που βρίσκουμε έτοιμες, για να τις επεξεργαστούμε εκ νέου.

Με αδελφική αγάπη εν Χριστώ

π. Δημήτριος Σαββόπουλος

Πηγή: Αναστασιος (28/06/2021)

 

ΚΥΡΙΑΚΗ Θ΄ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΣΧΑ. ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ (2ο)

(Ματ.10:32-33,37-38 & 19:27-30)

Ὁ δικός μας «θεός»

ὑπό Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

«Τό νά λές, ὅτι θά κάνεις αὐτό καί αὐτό, εἶναι σάν νά πετᾶς μιά μεγάλη πέτρα ἀπό ἕνα ψηλό καμπαναριό κάτω στή γῆ. Ὅμως τό νά κάνεις αὐτό πού λές, εἶναι σάν να βάζεις αὐτή τήν πέτρα στόν ὤμο σου καί νά τήν ξανανεβάζεις στό καμπαναριό!». (Ὅσιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ). Γι’αὐτό ἡ Ἁγία Γραφή μᾶς συμβουλεύει: «Μήν καυχᾶσθε καί μήν λέτε μεγάλα λόγια» (Α΄Βασιλ. 2:3). Ἰδιαίτερα ὅταν μιλᾶμε γιά τή σχέση μας μέ τό Χριστό!
Ὁ Χριστός μᾶς εἶπε: «Ὅποιος ἀγαπάει πατέρα ἤ μητέρα περισσότερο ἀπό Ἐμένα δέν Μοῦ εἶναι ἄξιος. Καί ὅποιος ἀγαπάει υἱό ἤ θυγατέρα περισσότερο ἀπό Ἐμένα δέν Μοῦ εἶναι ἄξιος!» (Μτ. 10:37). Ἄξιο παρατηρήσεως, ὅτι ὁ Χριστός δέν θέλει νά Τόν ἀγαπᾶμε, ὅπως ἀγαπᾶμε τόν πατέρα μας, τή μάνα μας, τό παιδί μας (πού ἀναμφίβολα τέτοια ἀγάπη γιά τό Χριστό εἶναι μεγάλο πρᾶγμα), ἀλλά θέλει νά Τόν ἀγαπᾶμε παραπάνω καί ἀπό αὐτά τά ἀγαπητά μας πρόσωπα! Διαφορετικά εἴμαστε ἀνάξιοί Του! (Μτ. 10:37). Καί τοῦτο, ἐπειδή εἶναι ἀγαθός, θέλει τό ἐπίκεντρο τῆς ζωῆς μας νά εἶναι Αὐτός, (ὁ Θεός) καί ὄχι ὁ ἄνθρωπος. Θέλει νά κάνουμε τή ζωή μας θεοκεντρική καί ὄχι ἀνθρωποκεντρική, γιατί μόνο ἔτσι «μεταμορφώνεται» ἡ ζωή μας.

Ἔχουμε τήν ψευδαίσθηση, ὅτι ἀγαπᾶμε τόν Κύριο! Τόν ἀγαπᾶμε μέν, ἀλλά μέ τά λόγια μας, ὅπως Τόν ἀγαποῦσε καί Πέτρος (πρό τῆς Πεντηκοστῆς). Μέ τά λόγια ἦταν πρόθυμος νά δώσει ἀκόμα καί τή ζωή του· «ἀκόμη καί τήν ψυχή μου θά βάλω γιά σένα!» εἶπε στό Χριστό (Ἰωαν. 13:37) ὅταν ὅμως στριμώχθηκε, Τόν ἀρνήθηκε τρεῖς φορές! (Μτ. 26:69-75). Ὅμως τήν ἀγάπη μας στό Χριστό τήν δείχνουμε μέ τά ἔργα μας· τηρώντας τίς σωτήριες ἐντολές Του. «Ἐκεῖνος πού ἔχει μάθει τίς ἐντολές Μου καί τίς τηρεῖ, αὐτός εἶναι πού Μέ ἀγαπάει» (Ιωαν. 14:21).

Ἐμεῖς ἔχουμε δικό μας «θεό», πού ἀγαπᾶμε μέ πάθος καί τηροῦμε μέ πάθος τίς ἐντολές του! Εἶναι τό θέλημα μας! Εἶναι «θεός» παντοδύναμος, ἀνίκητος, πού δέν φοβᾶται οὔτε τόν ἀληθινό Θεό! Αὐτόν τόν «θεό» λατρεύουμε καί προσκυνᾶμε μέρα νύχτα! Ἄς προσέξουμε τό ἀκόλουθο περιστατικό.
Ὁ Ἱερώνυμος Σαβαναρόλα ἦταν ἕνας διάσημος ἱεροκήρυκας. Ἔδρασε στή Φλωρεντία Ἰταλίας (15ος αἰ. μ.Χ.). Ἔλεγε, λοιπόν, στούς συμπολῖτες του ὅτι, ἄν θέλουν ἡ πόλη τους νά δεῖ μιά «ἄσπρη μέρα», θά πρέπει νά κυβερνηθεῖ μέ τούς νόμους τοῦ Χριστοῦ. Τό δέχθηκαν. Καί ὁ ἱεροκήρυκας κατέβηκε στίς τοπικές ἐκλογές ὡς «ἀντιπρόσωπος» τοῦ Χριστοῦ. Τόν ἐξέλεξαν παμψηφεί. Ξεκίνησε λοιπόν νά κυβερνήσει τήν πόλη μέ τούς νόμους τοῦ Χριστοῦ.
Ἔβγαλε τόν πρῶτο νόμο: «Ὁ Χριστός, πού ψηφίσατε γιά κυβερνήτη, ἀπαγορεύει τήν πορνεία. Δίνω ἐντολή στήν ἀστυνομία νά «σφραγίσει» ὅλα τά πορνεῖα. Καί ὅλες οἱ πόρνες νά ἐξαφανισθοῦν ἀπό τήν πόλη μας». «Ὤχ, ὤχ, ὤχ» φώναζαν ὅσοι εἶχαν τά πορνεῖα! Ἔβγαλε τό δεύτερο νόμο: «Ὁ Χριστός λέει, ὅποιος ἔχει δυό χιτώνες νά δίδει τόν ἕνα στόν ἄλλο, πού δέν ἔχει. Λοιπόν, κάντε ἐλεημοσύνες! Βάλτε τό χέρι βαθιά στήν τσέπη σας! Βοηθῆστε τούς φτωχούς μας». «Ὤχ, ὤχ, ὤχ», διαμαρτυρήθηκαν τώρα οἱ τσιγγούνηδες! Ἔβγαλε καί τρίτο νόμο: «Δέν ἐπιτρέπεται οἱ χριστιανοί νά τό ρίχνουν στά φαγοπότια καί στίς διασκεδάσεις, καί ὁ ἄλλος νά μήν ἔχει τί νά φάει. Θά τρῶτε λοιπόν ὅσο χρειάζεται γιά νά ζήσετε, καί θά ἀγοράζετε ὅσα πράγματα χρειάζεστε! Ἔτσι θά κάνετε οἰκονομία, θά σᾶς μένουν καί χρήματα, καί θά βοηθᾶτε τούς φτωχούς!». «Ὤχ, ὤχ, ὤχ» μουρμούριζαν οἱ καλοφαγάδες! Κάθε φορά πού ἔβγαζε ἕνα καινούργιο, θεῖο νόμο, οἱ συμπολίτες του στρέφονταν ἐναντίον του. Ἄλλοι ἔλεγαν: «Καλή ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ὄχι καί ἔτσι!». Ἄλλοι: «Καλός εἶναι ὁ Χριστός, ἀλλά, ὄχι καί νά δίνουμε τά μισά ὑπάρχοντά μας στούς φτωχούς! Ἄς δουλέψουν καί αὐτοί, ὅπως δουλέψαμε καί ἐμεῖς». Ἄλλοι: «Εἴπαμε νά ἐκλέξουμε τό Χριστό ὡς κυβερνήτη, ἀλλά ὄχι καί νά φθάσουμε σ’ αὐτό τό χάλι!». Δέν ἄντεξαν! Τόν ἔβγαλαν τρελλό· τόν φυλάκισαν· τόν σάπισαν στό ξύλο καί στή συνέχεια τόν ἔκαψαν ζωντανό! (Ἀργότερα κατάλαβαν τό λάθος τους, καί εἰς ἔνδειξη μεταμελείας τους τοῦ ἔστησαν στήν πόλη ἀνδριάντα).
Ἀγαποῦσαν τό Χριστό μέ τά λόγια τους. Ὅταν ὅμως ἦρθε ἡ ὥρα νά ἀποδείξουν τήν ἀγάπη τους μέ τά ἔργα (τηρώντας τίς ἐντολές Του) ἐπαναστάτησαν! Προτίμησαν τό δικό τους «θεό»! Ἐμεῖς τί θά κάναμε στή θέση τους; Θά θυσίαζαμε τά θελήματά μας χάρη τοῦ Κυρίου;
«Πάτερ μου, ἔχω πολλές φορές ἐξοργίσει τό Θεό! Ἀνησυχῶ! Γιά πές μου, πῶς πρέπει νά προσεύχομαι στό Θεό;», ρώτησε ἕνας μοναχός ἕναν Ὅσιο ἀσκητή. Καί τοῦ ἀπάντησε: «Ἐγώ παιδί μου, λέω στήν προσευχή μου: Κύριε, κάνε με νά τηρήσω τό θέλημά Σου, ὅπως τήρησα καί τό θέλημα τοῦ διαβόλου! Κάνε με Κύριε νά σέ ἀγαπήσω, ὅσο ἀγάπησα τήν ἁμαρτία!».
Ἐμεῖς πού συνεχίζουμε νά ἀγαπᾶμε τήν ἁμαρτία, τί θά πρέπει νά λέμε στήν προσευχή μας; Καί πῶς θά πρέπει νά προσευχόμαστε; Θά πρέπει λοιπόν κάθε μέρα νά γονατίζουμε καί νά εὐχαριστοῦμε τόν Κύριο ἐκ καρδίας γιά τήν ἀπέραντη μακροθυμία πού μᾶς δείχνει, καί νά Τόν παρακαλέσουμε, νά μᾶς δώσει δύναμη, ὥστε νά τηροῦμε παντοῦ καί πάντοτε τό Ἅγιο θέλημά Του πρός σωτηρίαν τῶν ψυχῶν ἡμῶν.

 

ΓΕΝΕΘΛΙΟ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ

Χαρά, αλλά και ευθύνη για την ανατροφή «…Καὶ πολλοὶ ἐπὶ τῇ γεννήσει αὐτοῦ χαρήσονται» (Λουκ. 1,14)

Ἑορτὴ σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἑορτὴ μεγάλη. Ἑορτάζει ἕνας ἅγιος ποὺ τὸν ἐπαίνεσε ὄχι ἄνθρωπος ἢ ἄγγελος ἀλλ᾽ αὐτὸς ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ὁποῖος εἶπε ὅτι, μέσα στὰ δισεκατομμύρια παιδιὰ ποὺ γεννοῦν οἱ γυναῖκες, δὲν γεννήθηκε ἄλλος μεγαλύτερος ἀπὸ τὸν Ἰωάννη τὸν Πρόδρομο (βλ. Ματθ. 11,11. Λουκ. 7,28). Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία μας τὸν τιμᾷ ἰδιαιτέρως. Ἄλλοι ἅγιοι ἑορτάζουν μιὰ φορὰ τὸ χρόνο, αὐτὸς ὁ ἅγιος ἑορτάζει πολλὲς φορές· στὶς 23 Σεπτεμβρίου ἔχουμε τὴν σύλληψί του, σήμερα 24 Ἰουνίου ἔχουμε τὸ γενέθλιο – τὴ γέννησί του, τὶς 29 Αὐγούστου ἔχουμε τὴν ἀποτομὴ τῆς τιμίας κεφαλῆς του, στὶς 24 Φεβρουαρίου ἔχουμε τὴν Α΄ καὶ τὴν Β΄ εὕρεσι καθὼς καὶ στὶς 25 Μαΐου τὴν Γ΄ εὕρεσι τῆς τιμίας κεφαλῆς του, καὶ τέλος τὴν ἑπομένη τῶν Θεοφανείων (7 Ἰανουαρίου) ἔχουμε τὴν σύναξί του.

Ἂς ῥίξουμε ἕνα βλέμμα στὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο (Λουκ. 1,1-21,57-68,76,80), τὸ ὁποῖο περιέχει μία εὐχάριστη εἴδησι. Ποία εἶνε εἴδησις αὐτή;

Ὑπῆρχε, λέει, ἕνα ἀνδρόγυνο, τὸ ὁποῖο δὲν ἦταν σὰν τὰ σημερινὰ ἀντρόγυνα ποὺ δὲν τρῶνε γλυκὸ ψωμὶ ἀλλὰ κάθε μέρα τσακώνονται· ἦταν ὑπόδειγμα, ἀγαπημένο, ἀντρόγυνο πίστεως προσευχῆς καὶ νηστείας. Ὁ σύζυγος ἦταν ὁ Ζαχαρίας καὶ ἡ γυναίκα ἦταν ἡ Ἐλισάβετ.

Ζοῦσαν εἰρηνικά, ἀλλὰ στὴν καρδιά τους ὑπῆρχε μιὰ λύπη, ἕνα κάρβουνο ἀναμμένο ποὺ τοὺς ἔκαιγε· κι αὐτὸ ἦταν ἡ ἀτεκνία. Τὰ χρόνια εἶχαν περάσει, τὰ μαλλιά τους εἶχαν ἀσπρίσει, γέρασαν, μὰ παιδί δὲν εἶχαν.

Καὶ ξαφνικὰ ὁ Κύριος ἐξεπλήρωσε τὴν ἐπιθυμία τους. Ὅπως ἀκούσαμε, τὴν ὥρα ποὺ ὁ Ζαχαρίας λειτουργοῦσε, ἄγγελος, ὁ ἀρχάγγελος Γαβριήλ, τοῦ ἔφερε τὴ χαρμόσυνη εἴδησι ὅτι θὰ γεννήσῃ υἱόν. «Ἔσται γὰρ μέγας ἐνώπιον τοῦ Κυρίου», λέει, «καὶ πολλοὶ ἐπὶ τῇ γεννήσει αὐτοῦ χαρήσονται», πολλοὶ θὰ χαροῦν γιὰ τὴ γέννησί του (Λουκ. 1,15,14). Δυσπίστησε ὁ Ζαχαρίας. Εἶνε ποτὲ δυνατόν, εἶπε, νὰ γεννήσῃ μιὰ γριὰ ἑξήντα-ἑβδομήντα χρονῶν; πότε ἀκούστηκε; Αὐτὸ εἶνε ἀδύνατο…. Γιὰ τὴ δυσπιστία αὐτὴ τιμωρήθηκε, ἔμεινε ἄφωνος· καὶ μόνο μετὰ τὴ γέννησι, τὴν ὀγδόη ἡμέρα ποὺ τὸ παιδὶ ἔλαβε τὴν περιτομή, τότε ἡ σιωπή του λύθηκε, ἀφοῦ βεβαίωσε γραπτῶς ὅτι τὸ ὄνομα τοῦ παιδιοῦ εἶνε «Ἰωάννης» (ἔ.ἀ. 1,63).

Πολλοί, ἀγαπητοί μου, ἔχουν τὸ ὄνομα Ἰωάννης. Τί θὰ πῇ Ἰωάννης; Εἶνε ἑβραϊκὴ λέξις ποὺ σημαίνει «δῶρο Θεοῦ». Καὶ ὄντως ὁ Πρόδρομος ἦταν Θεοῦ δῶρο, καὶ ἡ θαυμαστὴ γέννησί του ἔδωσε χαρὰ ὄχι μόνο στοὺς γονεῖς του ἀλλὰ σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Θέλω ὅμως νὰ ἐπιστήσω τὴν προσοχή σας στὸ ὅτι ὄχι μόνο ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἀλλὰ καὶ κάθε παιδὶ ποὺ γεννιέται εἶνε δῶρο καὶ θαῦμα τοῦ Θεοῦ.

Μὴ βλέπουμε τὰ πράγματα αἰσχρά· αἰσχρὰ δὲν ὑπάρχουν, αἰσχροὶ ἄνθρωποι ὑπάρχουν. Ὁ Θεὸς «πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησε» (Ψαλμ. 103,24). Ὥρισε νὰ γεννιέται τὸ παιδὶ ὅπως γνωρίζουμε. Κι ὅπως τὸ δέντρο ἔχει ῥίζα, ἔτσι κ᾽ ἐμεῖς ἔχουμε ῥίζα· ῥίζα μας εἶνε ὁ πατέρας καὶ ἡ μητέρα ποὺ μᾶς γέννησαν. Μυστήριο μεγάλο ἀποτελεῖ ἡ γέννησι τοῦ παιδιοῦ, καὶ ἀπορῶ πῶς ὑπάρχουν ἄπιστοι. Ἐργαστήριο εἶνε ἡ μήτρα τῆς γυναίκας. Μέσα ἐκεῖ, σὰν σὲ γλάστρα ποὺ πέφτει σπόρος καὶ βγαίνει ἕνα λουλούδι, ἔτσι πέφτει ἕνα πραγματάκι τόσο μικρὸ ὅσο τὸ κεφάλι μιᾶς καρφίτσας· τόσο εἴμαστε στὴν ἀρχή. Ἐκεῖνο εἶνε ἄνθρωπος. Ἡ ἐπιστήμη ἀποδεικνύει ὅτι ἅμα τῇ συλλήψει τὸ γονιμοποιημένο ὠάριο εἶνε τέλειος ἄνθρωπος ἐν τῷ γίγνεσθαι. Κι ὅπως ἀπὸ ἕνα μικρὸ σπόρο ποὺ πέφτει στὴ γῆ γίνεται ἕνα πελώριο δέντρο, ἔτσι καὶ ἀπὸ τὸ σπέρμα τοῦ ἀνδρός, ἕνα ἐλάχιστο πρᾶγμα, γεννιέται ἕνας ἄνθρωπος!

Ἕνα θαῦμα λοιπὸν εἶνε τὸ παιδί. Ἔχω ὑπ᾿ ὄψιν μου κάποιον στὴν Ἀθήνα ποὺ δὲν πίστευε τίποτα· καὶ πῶς πίστεψε, ποιός τὸν ἔπεισε, ἱεροκήρυκας ἢ δεσπότης; Ὅταν ἡ γυναίκα του γέννησε, τότε αὐτὸς πίστεψε. Τὸ κλάμα τοῦ παιδιοῦ φωνάζει· Ὑπάρχει Θεός! (Ὅπως καὶ κάποιος φυσιοδίφης ποὺ ἔλεγε στὰ λουλούδια· Μὴ φωνάζετε τόσο πολύ, μὲ ξεκουφάνατε! Τί τοῦ φώναζαν τὰ λουλούδια· Ὑπάρχει Θεός!). Ξέρω καὶ κάποιον ἄλλο στὴ Φλώρινα. Ἦταν ἀδιάφορος, μὰ τώρα πηγαίνει τακτικὰ στὴν ἐκκλησία. Πῶς ἄλλαξε; Παντρεύτηκε, γέννησε ἡ γυναίκα του ἕνα χαριτωμένο ἀγοράκι, αὐτὸς σηκώνεται πέντε φορὲς τὴ νύχτα καὶ πάει νὰ τὸ δῇ, κι ἀπὸ τότε ἔγινε πιστός. Γι᾿ αὐτὸ σπανίως θὰ δῆτε οἰκογενειάρχες ἄπιστους· μέσα στὸ σπίτι βλέπουν τὸ θαῦμα τῆς δημιουργίας.

Θαῦμα λοιπὸν τὸ παιδί. Ἀλλ᾽ ἀκριβῶς γι᾽ αὐτὸ καὶ τὸ ἔγκλημα ἐναντίον τοῦ παιδιοῦ, οἱ ἀπαίσιες ἐκτρώσεις, εἶνε πολὺ βαρύ. Ὑπάρχει βαρύτερο ἀπ᾽ τὸ νὰ σκοτώσῃς ἕνα ἀνυπεράσπιστο παιδί; ἀμφιβάλλω ἂν συγχωρῆται. Γι᾽ αὐτὸ μάλλιασε ἡ γλῶσσα μου νὰ φωνάζω στοὺς ναούς· Δολοφόνοι, ποὺ σκοτώνετε τὰ παιδιά! καὶ εἶστε μέσ᾿ στὴν ἐκκλησία· ποιό τὸ ὄφελος ἀπὸ τὸν ἐκκλησιασμό; Καὶ ἐνῷ ὡς ἔθνος σβήνουμε, ἡ μετάνοια γιατρῶν νοσοκόμων γονέων σπανίζει. Ὅταν ἤμουν ἱεροκήρυκας στὴν Ἀθήνα, ἐξέπνεε μιὰ γερόντισσα 90 χρονῶν καὶ μὲ κάλεσε νὰ πάω νὰ τὴ δῶ. –Ἄχ, λέει, πάτερ μου, κάρβουνο ἔχω καὶ μὲ καίει 75 τώρα χρόνια. –Τί κάρβουνο; –Ὅταν ἤμουν 25 χρονῶν, ὁ ἄντρας μου μὲ παρέσυρε καὶ σκότωσα τὸ παιδί μου! Καὶ κλάμα κλάμα… Μεγάλο τὸ ἁμάρτημα· φοβοῦμαι καμμιὰ τιμωρία δεινή. Δολοφόνοι! Πῶς θ᾽ ἀποφύγουμε τὴν ὀργὴ τοῦ Θεοῦ;

Δῶρο Θεοῦ, ἀγαπητοί μου, τὸ παιδί· καὶ ὡς θεῖο δῶρο πρέπει νὰ δεχώμαστε τὴ γέννησί του. Ἀλλ᾽ ἀρκεῖ μόνο νὰ γεννήσῃς τὸ παιδί; Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος λέει· Τὸ νὰ γεννήσῃς δὲν εἶνε τόσο δύσκολο, εἶνε φυσικὸς νόμος σὲ ὅλη τὴ ζῳολογικὴ κλίμακα· καὶ τὰ γατιὰ καὶ τὰ σκυλιὰ καὶ οἱ τίγρεις καὶ οἱ λέοντες γεννοῦν. Πατέρα καὶ μητέρα θὰ σὲ πῶ ὄχι ὅταν γεννήσῃς ἀλλὰ ὅταν – τί; ὅταν ἀναθρέψῃς τὸ παιδί. Τὸ παιδὶ ἔχει ἀνάγκη ἀνατροφῆς. Ὄχι τὸ γεννᾶν ἀλλὰ τὸ ἀνατρέφειν σὲ ἀναδεικνύει πατέρα καὶ μητέρα. Τί νὰ ποῦμε ὡς πρὸς τὴν ἀνατροφή; Θὰ χρειαζόταν ἰδιαίτερος λόγος. Συντέμνω τὸν λόγο καὶ λέγω μόνο τὰ ἑξῆς.

Τὸ παιδὶ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ καλλιέργεια, καλλιεργεία πνευματική. Σήμερα τὰ παιδιὰ μένουν ἀκαλλιέργητα πνευματικῶς καὶ τεραστία εὐθύνη φέρουν οἱ γονεῖς.

Ἄλλοτε στὴν εὐλογημένη πατρίδα μας, Πόντο, Θρᾴκη, Μακεδονία, κάθε Κυριακὴ ὅλα τὰ παιδιὰ ἦταν στὴν ἐκκλησία. Τώρα εἶνε ἐλάχιστα. Τὰ ἄλλα ποῦ βρίσκονται; Ἐμένα ρωτᾶτε; ρωτῆστε τὸν ἑαυτό σας. Τὰ κακομάθαμε, κοιμοῦνται ἀργὰ βλέποντας ταινίες, καὶ τὸ πρωὶ δὲν ξυπνοῦν, δὲν ὑπάρχει παιδὶ νὰ σηκώσῃ λαμπάδα κ᾽ ἑξαπτέρυγο.

Ἀλλοίμονο στὴ μάνα ποὺ δὲν φέρνει τὰ παιδιά της στὴν ἐκκλησία, νὰ κάνουν τὸ σταυρό τους, νὰ παρακαλέσῃ τὸ Θεὸ νὰ γίνουν ἄνθρωποι. Ἀπὸ παιδιὰ ποὺ δὲν ἐκκλησιάζονται, νὰ τὸ θυμᾶστε, θὰ βγοῦν θηρία. Ποῦ μιλάω, σὲ πέτρες; Ὁμιλῶ μὲ γεγονότα. Πρὶν τὸ 1950 σὲ κάποιο χωριὸ τῶν Γρεβενῶν, ἕνας γέρος μοῦ ἔλεγε· Εἴχαμε ἐδῶ ἕνα χαριτωμένο ξανθὸ ἀγοράκι, τό ᾽παιρνα στὴν ἀγκαλιά μου, τὸ φίλευα καραμέλλες· ἀλλὰ ἀνετράφη μέσα σὲ ἄθεη οἰκογένεια κι ὅταν μεγάλωσε τί ἔγινε· σφαγέας! βγῆκε στὸ βουνὸ καὶ σκότωσε ἀνθρώπους, τρακόσους ἔσφαξε μὲ τὸ μαχαίρι…

Θεέ μου Θεέ μου! Τὸ ἀγριώτερο θηρίο δὲν εἶνε ἡ τίγρις καὶ τὸ λιοντάρι· παιδιὰ ποὺ δὲν ἐκκλησιάζονται, δὲν πᾶνε στὸ κατηχητικὸ σχολεῖο, δὲν ἐξομολογοῦνται, δὲν κοινωνοῦν, παιδιὰ ποὺ κοιμοῦνται τὴν ὥρα ποὺ ἡ Ἐκκλησία προσεύχεται, τὰ παιδιὰ αὐτὰ θὰ γίνουν αὔριο μάστιγα τῆς κοινωνίας.

Ἔχετε εὐθύνη οἱ γονεῖς, νὰ φυτέψετε στὶς καρδιὲς τῶν παιδιῶν σας ὅ,τι εὐγενές, ὡραῖο καὶ ὑψηλὸ ἔχει ἡ παράδοσί μας.

Τελείωσα. Ἀναθρέψτε τὰ παιδιά σας ὅπως ἡ Ἐλισάβετ καὶ ὁ Ζαχαρίας τὸν Ἰωάννη, ὅπως οἱ πρόγονοί μας, μὲ τὰ διδάγματα τοῦ Εὐαγγελίου, καὶ τότε μέσα ἀπ᾿ αὐτὰ θὰ βγῇ μία νέα κοινωνία μὲ μέλλον φωτεινό. Διαφορετικά, ξέρετε τί θὰ γίνῃ; Ἐσεῖς θὰ πεθάνετε, ἀλλὰ οἱ ἄνθρωποι, ποὺ θὰ βλέπουν ἕνα παιδὶ τρομοκράτη – ἐγκληματία, θὰ λένε· «Ἀνάθεμα στὴ μάνα ποὺ τὸ γέννησε καὶ στὸν πατέρα ποὺ τὸν ἔσπειρε». Ἂν δὲν θέλετε ν᾿ ἀκουστοῦν τέτοια πικρὰ λόγια, προσπαθῆστε νὰ δώσετε χριστιανικὴ καὶ ἐθνικὴ ἀνατροφή, ὥστε οἱ ἄνθρωποι νὰ λένε γιὰ τὸ παιδί σας· «Εὐλογημένοι οἱ γονεῖς ποὺ τὸ γέννησαν». Ὄχι μόνο γεννᾶν ἀλλὰ καὶ ἀνατρέφειν τὰ παιδιά, αὐτὸ μᾶς διδάσκουν σήμερα τὰ γενέθλια τοῦ Προδρόμου.

Εἴθε ὁ Κύριος νὰ δώσῃ, τὰ φτωχά μου λόγια νὰ τὰ αἰσθανθῆτε. Προσπαθῆστε· τὰ παιδιά σας κοντὰ στὸ Χριστό! διαφορετικά, χαθήκαμε.

(†) ἐπισκόπου Φλωρίνης Αὐγουστῖνου Καντιώτη