ΆΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΑΙΣΑΡΙΑΣ 1-1-2022

Ο αληθινός Άγιος Βασίλειος

Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του αγίου και μεγάλου Βασιλείου την πρώτη του κοσμικού έτους. Ίσως αυτό να συνετέλεσε στον πλήρη ευτελισμό τόσο του ιδίου όσο και της γιορτής του. Κάποιοι δυτικόπληκτοι με σταθερά προσανατολισμένο το νου τους στην Εσπερία επέβαλαν (και το εκπληκτικό είναι ότι το κατάφεραν χωρίς την παραμικρή αντίσταση από μέρους της Εκκλησίας) στον γεράκο της Coca cola, το σύμβολο αυτό του δυτικού καταναλωτικού πνεύματος, το όνομα του λιτοδίαιτου αγίου, η βιοτή του οποίου βρίσκεται στον αντίποδα της βρωματικής ασυδοσίας. Βέβαια και στη Δύση κακοπαθεί το πνεύμα του Ευαγγελίου, καθώς ο γεράκος έχει λάβει το όνομα άγιος Νικόλαος (Αγγλία, Ολλανδία) είτε πατέρας των Χριστουγέννων (Γαλλία) είτε άνθρωπος της άγιας νύχτας (των Χριστουγέννων) (Γερμανία).

Τα παιδιά στις ευκατάστατες οικονομικά χώρες μεγαλώνουν με το όνειρο του ερχομού του αγίου Βασιλείου (θα χρησιμοποιούμε στο εξής το ελληνικό του όνομα), που φέρνει στα παιδιά δώρα. Το «πνεύμα» στη Δύση καλλιεργεί το «λαμβάνειν» ποτέ το «διδόναι». Και οι μεγάλοι παίζουν άθλιο παιχνίδι σε βάρος των παιδιών τους, τα οποία ανατρέφονται με τον παιδαριώδη μύθο του ερχομού του επάνω σε έλκηθρο. Σε κάποια φάση ωρίμανσης αρχίζει η αμφισβήτηση του μύθου και τότε στο αρχικό σφάλμα διαπαιδαγώγησης προστίθεται και νέο με την εμμονή στη θέση περί της αληθείας του. Κάποιοι άλλοι βέβαια σπεύδουν να βεβαιώσουν τα παιδιά τους για τον μύθο, όπως και για τον άλλο περί Θεού. Δεν υπάρχει Θεός δεν υπάρχει και άι Βασίλης, συνεπώς πρέπει να αφανιστεί ολωσδιόλου η προσδοκία στον βίο!

Ο άγιος Βασίλειος αποτελεί κορυφαίο πρόσωπο στην παγκόσμια ιστορία και είναι θλιβερός και με σοβαρές συνέπειες ο ευτελισμός του από τους Νεοέλληνες. Στη Δύση θεωρείται η γνώση σημαντική αξία, καθώς μέσω αυτής εξασφαλίζεται το χρήμα, η πρωταρχική αξία! Ο μέγας Βασίλειος υπήρξε για την εποχή του πανεπιστήμων. Σπούδασε σε διακεκριμένες σχολές φιλοσοφία, ρητορική, μαθηματικά, ιατρική. Όλοι οι δρόμοι προς την επαγγελματική ανέλιξη και αναγνώριση πρόβαλλαν εμπρός του. Επέλεξε τον στενό δρόμο της ασκήσεως μαζί με τον συσπουδαστή του τον άγιο Γρηγόριο τον θεολόγο. Διέκοψε την άσκηση για να υπηρετήσει την Εκκλησία, η οποία δοκιμαζόταν από τις αιρέσεις. Ανήλθε στον επισκοπικό θρόνο όχι για να απολαύσει τιμές εκ του αξιώματος, καθώς η εκκοσμίκευση είχε αρχίζει να μολύνει το εκκλησιαστικό σώμα, αλλά για να προσφέρει στον συνάνθρωπό του, ό, τι του ήταν δυνατόν να προσφέρει. Τον επισκοπικό θρόνο δεν τον θεώρησε ποτέ ως ένδειξη κοινωνικής καταξίωσης, γι’ αυτό και ήλθε σε σύγκρουση με τον αιρετικό αυτοκράτορα, ο οποίος, δια του απεσταλμένου του τον εκβίαζε να αποδεχθεί την αιρετική διδασκαλία, που είχε ασπασθεί ο κοσμικά ισχυρός. Ο διάλογος του αγίου Βασιλείου με τον ύπαρχο της Ανατολής Μόδεστο αποτελεί μνημείο ελευθερίας και ανδρείας και θα έπρεπε να διδάσκεται, όπως και άλλα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας, όχι στο μάθημα των θρησκευτικών, αλλά σε όλα του λεγομένου ανθρωπιστικού κύκλου. Οι δουλόφρονες και υποτελείς στους ισχυρούς του κόσμου τούτου και μάλιστα κοπτόμενοι για την ελευθερία του ανυπάρκτου «πνεύματός» τους με περισσό πάθος εξοβέλισαν από την εκπαίδευση τους Πατέρες της Εκκλησίας, που δεν διδάσκονται ούτε κάν στο μάθημα των θρησκευτικών! Είναι όλοι τους μικροί, πολύ μικροί, και υποφέρουν μπροστά στο μεγαλείο των κορυφαίων πνευμάτων, που η Εκκλησία, η τόσο μισητή απ’ αυτούς, έχει ανακηρύξει αγίους. Παραθέτουμε την απάντηση του μεγάλου Βασιλείου στις απειλές του Μοδέστου για δήμευση περιουσίας, εξορία, βασανισμούς και θανάτωση.

«Δήμευση περιουσίας δεν φοβάται εκείνος που δεν έχει τίποτα, εκτός αν πάρεις τα τρίχινα αυτά φτωχά ρούχα και τα λίγα βιβλία, από τα οποία αποτελείται ολόκληρη η περιουσία μου. Εξορία δεν ξέρω αφού δεν είμαι πουθενά εγκατεστημένος και ούτε αυτή την πόλη, που κατοικώ τώρα, την θεωρώ δική μου, αλλά θα έχω για πατρίδα μου κάθε τόπο, στον οποίο θα με ρίξουν. Και μάλλον κάθε τόπο του Θεού, όπου εγώ είμαι ξένος και πάροικος. Τα βασανιστήρια πάλι τι μπορούν να κάνουν σε άνθρωπο που δεν έχει σώμα, εκτός αν λες βάσανο την πρώτη πληγή με την οποία θα πέσει το σώμα αυτό. Μόνο της πληγής αυτής είσαι κύριος. Και ο θάνατος θα είναι για μένα ευεργεσία, γιατί θα με στείλει γρηγορότερα στο Θεό, για τον οποίο ζω και πολιτεύομαι και χάρη του οποίου νεκρώθηκα και προς τον οποίο από καιρό τώρα σπεύδω». Και ο Μόδεστος αποκρίθηκε: «Κανείς μέχρι σήμερα δεν μίλησε με τέτοιο τρόπο και με τόση μεγάλη παρρησία σε μένα τον Ύπαρχο», για να λάβει την απάντηση: «Ίσως δεν θα συνάντησες ποτέ επίσκοπο. Γιατί αν συναντούσες πραγματικό ιεράρχη, που να αγωνίζεται για την ορθή πίστη, με αυτό τον τρόπο θα σου απαντούσε».

Στο έπακρο υποδουλωμένοι στη σάρκα, τρέμοντες τις συνέπειες από τη στέρηση των «αγαθών», που απολαμβάνομε, σκύβουμε δουλοπρεπώς το κεφάλι στην αυταρχική εξουσία και συνάμα, χωρίς να γνωρίζουμε, απορρίπτουμε κορυφαίες μορφές, που προκαλούν τις κραυγαλέες ανεπάρκειές μας σε ήθος φρόνημα και γνώση, ναι και γνώση. Έτσι προτιμούμε να προβάλουμε τον γεράκο της κατανάλωσης αδιάντροπα!

Κλείνω το άρθρο με απόσπασμα από άλλο παλαιότερο.

Καθώς τα χιόνια υποχωρούν, όσο κατέρχεται προς νότο ο γεράκος συναντά όλο και περισσότερες δυσκολίες. Μάλιστα υποστηρίζουν μερικοί πώς στην Αφρική, στη Νότια Ασία και στη Λατινική Αμερική κανένα παιδί δεν τον αντίκρυσε ποτέ! Τί γίνονται τότε τα δώρα του; Κάποιοι ψίθυροι φθάνουν στα αυτιά μας κατά διαστήματα: Τα κρατούν οι έχοντες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής για τα δικά τους παιδιά! Κι εκείνος δεν διαμαρτύρεται; Δεν καταγγέλλει την αρπαγή; Αλλά εκείνος είναι ευτραφής, είναι καλοντυμένος, είναι δημιούργημα των εχόντων. Το σύνθημα «για όλα τα παιδιά του κόσμου» είναι πυροτέχνημα για τα μάτια του κόσμου!

Όμως σε κάποια μέρη γύρω από την πατρίδα μας τα πράγματα είναι συγκεχυμένα αρκετά γύρω από την παράδοση αυτή. Το τραγουδάκι που παλεύει να διατηρηθεί στη μνήμη μας μιλάει για κάποιον που έρχεται από την Καισάρεια. Κι αυτός δεν είναι άλλος από τον άγιο Βασίλειο. Τί κρίμα που τα λόγια του τραγουδιού έχουν τόσο στρεβλωθεί: «Και δεν μας καταδέχεται»! Ποιος; Αυτός που ανάλωσε τη ζωή του στην υπηρεσία των συνανθρώπων του! Αυτός που άφησε τον κόσμο αυτόν σε ηλικία σαρανταεννέα ετών, πριν ασπρίσει δηλαδή, παριστάνεται από τους ταλαίπωρους Νεοέλληνες όπως και ο γεράκος των χιονιών. Ίσως γιατί μας ενοχλεί το πρότυπό του. Ζούμε στην εποχή που έχουν στρεβλωθεί τα πάντα. Η ιεράρχηση των αξιών έχει ανατραπεί. Ο καταναλωτισμός και το χρήμα, ως το μέσο για την ικανοποίησή του, εξουσιάζουν τα πάντα. Τί θα μπορούσε να προσφέρει στα παιδιά μας ένας ασκητικός γέρος κατάκοπος από την πεζοπορία (η παράδοση δεν του δίνει ούτε ένα γαϊδουράκι); Αυτός δεν έρχεται να δώσει! Να πάρει από μας ζητά για να κάνει νέες Βασιλειάδες, να δώσει στα παιδιά του κόσμου που δεν αντίκρισαν ποτέ τον γεράκο των εχόντων. Και μείς δεν έχουμε διάθεση να προσφέρουμε. Γι’ αυτό μας βολεύει ο γεράκος του Βορρά. Ανήκουμε και μεις στη χωρία των προηγμένων χωρών.

«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ» http://www.egolpion.com

Γιατί δεν βλέπω πουθενά τον Θεό;

«Ο άνθρωπος, ζώντας πνευματικά, αρχίζει να βλέπει παντού τον Θεό· και όσο πιο πνευματικά ζει, τόσο πιο καθαρά Τον βλέπει. Απεναντίας, όταν ζει σαρκικά, πουθενά δεν βλέπει τον Θεό και τη δύναμή Του. Παντού βλέπει σάρκα και ύλη» (άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης).

Ο μέγας άγιος της Ρωσικής Εκκλησίας Ιωάννης της Κροστάνδης εκτός από το τεράστιο πνευματικό και κοινωνικό έργο που επιτέλεσε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του μάς άφησε και πολλά γραπτά, τα οποία είναι γεμάτα από Πνεύμα Θεού. Στο παραπάνω μικρό απόσπασμα επισημαίνει μέσα από την εμπειρία του μία από τις μεγαλύτερες αλήθειες, τις οποίες αποκαλύπτει ο λόγος του Θεού: η θέα του Θεού δεν είναι πρωτίστως θέμα Εκείνου, αλλά του ίδιου του ανθρώπου – της ποιότητας του εσωτερικού του κόσμου. Αν ο εσωτερικός κόσμος μας, δηλαδή αυτό που λέμε «καρδιά», είναι καθαρός, τότε διανοίγονται οι οφθαλμοί της ψυχής – υπάρχουν και πνευματικές αισθήσεις – και βλέπουμε τον Θεό παντού.

Τον βλέπουμε στη φύση και σε όλη τη δημιουργία, γιατί «του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής» και «πάντα δι’ Αυτού εγένετο και χωρίς Αυτού εγένετο ουδε εν ο γέγονε»∙ Τον βλέπουμε κατεξοχήν στον συνάνθρωπό μας, γιατί αποτελεί εικόνα του Χριστού κατά την αποκάλυψή Του και «εφόσον εποιήσαμεν ενί τούτων των ελαχίστων Αυτώ εποιήσαμεν»: ο συνάνθρωπος είναι μία μυστική παρουσία του Χριστού∙ Τον βλέπουμε και στον ίδιο τον εαυτό μας, ακριβώς για τον ίδιο με τον παραπάνω λόγο – πρώτος συνάνθρωπός μας είμαστε εμείς οι ίδιοι για τον εαυτό μας! Κι ακόμη: Μπορούμε και Τον βλέπουμε και σε οτιδήποτε άλλο είναι δικό Του – τους λόγους και τις εντολές Του, τις προσευχές που μας δίδαξε και μας ενέπνευσε, οτιδήποτε τελικώς υφίσταται στον κόσμο. «Τα πάντα και εν πάσι Χριστός» δεν λέει και ο απόστολος Παύλος που κατεξοχήν αυτός είχε τη χαρισματική αυτή εμπειρία της πίστεως, όπως και «εν αυτώ ζώμεν και κινούμεθα και εσμέν»;

Κι ακόμη κατά τον άγιο: η θέα αυτή του Θεού βαίνει αυξανόμενη ανάλογα με την ένταση της πνευματικής μας ζωής – ό,τι συμβαίνει και με τους σωματικούς οφθαλμούς: υγιής οφθαλμός βλέπει τα πάντα καθαρά, ασθενής οφθαλμός βλέπει θαμπά και δυσδιάκριτα. Και τι σημαίνει πνευματική ζωή; Ζωή σύμφωνα με το άγιο θέλημα Κυρίου του Θεού μας, καθώς ενισχύεται μάλιστα αυτή από την ίδια τη χάρη του Θεού μέσα από τα μυστήρια της Εκκλησίας. Οπότε για έναν άγιο άνθρωπο η θέα του Θεού είναι «δεδομένη» – η πίστη του όντως γι’ αυτόν συνιστά μία καθαρή όραση. Είναι αυτό που βεβαίωσε ο Κύριος: «μακάριοι είναι αυτοί που έχουν καθαροί την καρδιά, δηλαδή τηρούν το θέλημα του Θεού: την ταπείνωση και την αγάπη, γιατί αυτοί θα δουν τον Θεό».

Από την άλλη, η διαπίστωση είναι εξίσου προφανής και αυτήν επισημαίνει ο άγιος Ιωάννης: άνθρωπος που «ζει σαρκικά, πουθενά δεν βλέπει τον Θεό και τη δύναμή Του. Παντού βλέπει σάρκα και ύλη»! Και σαρκικά ζει ο άνθρωπος που έχει προσανατολιστεί αποκλειστικά στον υλικό κόσμο, αποσκοπώντας μόνο στην ικανοποίηση των αισθήσεών του, κατά το «φάγωμεν και πίωμεν, αύριον γαρ αποθνήσκομεν».

Πού λοιπόν είναι ο Θεός; Γιατί δεν Τον βλέπουμε; Γιατί δεν μας φανερώνεται; Γιατί δεν κάνει αισθητή την παρουσία Του για να μας «πείσει» για την ύπαρξή Του; Τα «κλασικά» ερωτήματα που θέτουμε, κατά τον άγιο και σύνολη βεβαίως την αγιογραφική και πατερική παράδοση, γιατί ακολουθούμε την «πεπατημένη» οδό των αδιάφορων ανθρώπων που έχουν μάθει να επιρρίπτουν την ευθύνη πάντοτε για όλα στους άλλους, κυρίως δε στον Θεό – Εκείνος μάς δημιουργεί το πρόβλημα! Η απάντηση όμως είναι απλούστατη, αλλά όπως καταλαβαίνουμε απαιτεί κινητοποίηση και «ξεβόλεμα» από τα πάθη μας: να κοιτάξουμε τον εαυτό μας και την κατάσταση της καρδιάς μας – βλέπουμε και ακούμε με ό,τι ενεργεί μέσα μας. Και να μετανοήσουμε. Τότε πράγματι κατά την αναλογία της διάθεσης και του πόθου μας θα Τον δούμε να ανατέλλει στην ύπαρξή μας και να γευόμαστε το φως Του! Ίσως οι μάγοι της μακρινής Περσίας κατά τη γέννηση του Χριστού έχουν να μας πουν πολλά πράγματα επ’ αυτού!

Πηγή: http://aktines.blogspot.com/2021/12/blog-post_91.html#more

ΑΓΙΟΥ ΠΡΩΤΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ 27-12-2021

Ὁ πρωτομάρτυς Στέφανος (Σύγκρισις τοῦ ἁγίου μὲ τὸ Χριστό, καὶ ἡμῶν μὲ τὸν ἅγιο)

Ἡ ζωή, ἀγαπητοί μου, ἡ χριστιανικὴ ζωή, ὅπως τὴν δίδαξε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, εἶνε δρόμος δύσκολος. Τὸ εἶπε ὁ ἴδιος· «Στενὴ ἡ πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν»· στενὴ ἡ πύλη καὶ δύσβατο τὸ μονοπάτι ποὺ ὁδηγεῖ στὴν αἰώνιο ζωή (Ματθ. 7,14). Αὐτὸ δείχνει καὶ ἡ ζωὴ τοῦ ἁγίου Στεφάνου, ποὺ ἑορτάζει σήμερα.

Ὁ ἅγιος Στέφανος ἦταν πιστὸς ἀκόλουθος καὶ μιμητὴς τοῦ Χριστοῦ σὲ ὅλα. Ἀποτύπωσε στὴν ψυχή του τὸ χαρακτῆρα τοῦ Χριστοῦ. Ἀκολούθησε τὴν σκληρὴ ὁδὸ τοῦ καθήκοντος. Ἂν κάνουμε μερικὲς συγκρίσεις, θὰ δοῦμε, ὅτι βάδισε πάνω στὰ ἴχνη τοῦ Χριστοῦ.

Τί εἶπε ὁ Χριστός; «Οὐκ ἦλθον διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι»· ἦρθα στὸν κόσμο ὄχι γιὰ νὰ μὲ ὑπηρετήσουν, ἀλλὰ γιὰ νὰ ὑπηρετήσω (Ματθ. 20,28). Καὶ ὑπηρέτησε ὁ Χριστὸς τὸν κόσμο ὑλικῶς καὶ πνευματικῶς. Ὑλικῶς, διότι θεράπευσε τὰ ἄρρωστα κορμιὰ καὶ ἔθρεψε τὰ πεινασμένα στόματα καὶ στομάχια. Πρὸ παντὸς ὅμως τὸν ὑπηρέτησε πνευματικῶς μὲ τὴν οὐράνια διδασκαλία του. Ἀλλ᾿ αὐτὸ ἔκανε καὶ ὁ Στέφανος. Ἦταν ἕνας ταπεινὸς ὑπηρέτης καὶ ὄχι ἐκμεταλλευτὴς τῆς κοινωνίας. Πῶς ὑπηρέτησε; Ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς ἑπτὰ διακόνους, ποὺ ἀπ᾿ τὸ πρωὶ μέχρι τὸ βράδυ διακονοῦσαν στὰ συσσίτια τῆς ἐκκλησίας τῶν Ἰεροσολύμων καὶ φρόντιζαν κανείς φτωχὸς νὰ μὴν πεινᾷ. Ὑπηρέτησε ὅμως καὶ πνευματικῶς. Διότι δίδασκε, ὅπως ὁ Χριστός. Τί δίδασκε ὁ Στέφανος; Δίδασκε τὸ θεμελιῶδες δόγμα· ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς δὲν εἶνε ἁπλῶς ἕνας ἄνθρωπος, ἀλλ᾿ εἶνε ὁ Μεσσίας, ὁ Λυτρωτής, ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός. Αὐτό ἐκήρυττε. Καὶ τὸ ἀποδείκνυε μὲ ἐπιχειρήματα ἰσχυρά, τὰ ὁποῖα ἀκούσαμε στὸν σημερινὸ ἀπόστολο. Αὐτή ἦταν ἡ διδασκαλία του.

Καὶ ὅπως ὁ Χριστὸς δὲν ἦταν παραδεκτὸς ἀπὸ ὅλους, ἀλλ᾿ ἐναντίον του ἦταν οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ φαρισαῖοι, ὁ Ἄννας κι ὁ Καϊάφας, ἔτσι καὶ τὴ διδασκαλία τοῦ Στεφάνου δὲν τὴν παραδέχθηκαν ὅλοι. Ὑπῆρχαν ῥεύματα ἀντίθετα, εἶχε καὶ ἐχθροὺς φανατικούς. Αὐτοί, ὅταν ἄκουγαν τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, σὰν σκυλιὰ λυσσασμένα ἐπιτίθενταν ἐναντίον τοῦ Στεφάνου.

Ὁ Χριστός, ὅπως βλέπουμε στὰ εὐαγγέλια, ἀποστόμωνε τοὺς φαρισαίους, τοὺς σαδδουκαίους καὶ τοὺς ἡρωδιανούς. Ἔτσι καὶ ὁ Στέφανος· μὲ τὴν πίστι καθήλωνε τοὺς ἀντιπάλους, ἔφραζε τὰ ἀπύλωτα στόματα, καὶ ἀπεδείκνυε μὲ δύναμι ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε Θεός.

Ὁ Χριστὸς καταδικάστηκε μὲ βία καὶ συκοφαντία. Ἔτσι καὶ ὁ Στέφανος. Δὲν μπόρεσαν νὰ τὸν καταβάλουν διαλεκτικῶς, διότι ἡ χριστιανικὴ πίστι εἶνε πάντοτε ἀήττητη. Γι᾿ αὐτὸ νικοῦσε ὁ Στέφανος. Ἀλλὰ τότε κατέφυγαν στὴ βία. Ὅπλο τῶν δειλῶν καὶ μοχθηρῶν δὲν εἶνε ἡ ἀλήθεια, ἀλλὰ ἡ συκοφαντία καὶ διαβολή. Κατηγόρησαν τὸ Στέφανο, ὅτι εἶνε ἐναντίον τῶν νόμων, ἐναντίον τῶν ἐθίμων, ἐναντίον τοῦ ναοῦ, ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, ὅτι βλασφημεῖ τὸ Θεό! Συκοφαντία φρικτή. Ἐν τούτοις ἡ συκοφαντία ἔπιασε, καὶ ὁ Στέφανος ὡδηγήθηκε ἐνώπιον τοῦ δικαστηρίου.

Δείλιασε ἐκεῖ; Δὲν δείλιασε. Ὅπως ὁ Χριστὸς στάθηκε ἀτάραχος ἐνώπιον τοῦ Πιλάτου καὶ μαρτύρησε «τὴν καλὴν ὁμολογίαν» (Α΄ Τιμ. 6,13), ἔτσι καὶ ὁ Στέφανος· μὲ πρόσωπο λαμπρό, σὰν ἄγγελος, ἀντιμετώπισε τοὺς δικαστάς. Μίλησε μὲ τὴ γλῶσσα τῆς ἀληθείας καὶ ὡμολόγησε γιὰ μία ἀκόμη φορὰ τὸ Χριστό. Ἀλλ᾿ ὅταν ἐκεῖνοι ἄκουσαν τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, τότε λύσσαξαν πραγματικά. Τόση κακία εἶχαν ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ, ὥστε βούλωσαν τ᾿ αὐτιά τους νὰ μὴν ἀκοῦνε τὸ ὄνομά του. Ὥρμησαν πάνω στὸ Στέφανο, τὸν ἅρπαξαν βιαίως, καὶ χωρὶς πολλὲς διαδικασίες ἔβγαλαν ἀπόφασι θανάτου· ὅπως καὶ γιὰ τὸ Χριστό.

Κι ὅπως ὁ Χριστὸς θανατώθηκε ἔξω ἀπὸ τὴν πόλι (διότι δὲν ἐπιτρεπόταν νὰ σταυρωθῇ ἄνθρωπος μέσα στὰ Ἰερόσολυμα· ἐθεωρεῖτο αὐτὸ βεβήλωσι τῆς ἱερᾶς πόλεως), ἔτσι καὶ ὁ μαθητής του ὁ Στέφανος. Τὸν πήρανε καὶ τὸν ὡδήγησαν ἔξω τῆς πόλεως. Ἐκεῖ ἦρθε ἡ ὥρα νὰ ἐκτελεσθῇ ὁ μάρτυς ὁ πιστός.

Πῆραν καθένας στὸ χέρι λιθάρια καὶ μὲ ὁρμὴ τὰ ἐκσφενδόνιζαν πάνω στὸ σῶμα του. Γέμισε πληγὲς καὶ αἵματα. Καὶ καθὼς τὸ αἷμα ἔτρεχε ἀπὸ τὸ κεφάλι του καὶ πλησίαζε πλέον ἡ ὥρα νὰ παραδώσῃ τὴν ἁγία του ψυχή, πάλι μιμήθηκε τὸ Χριστό. Ὅπως ὁ Κύριος πάνω στὸ σταυρὸ δὲν εἶπε λέξι ἐναντίον τῶν σταυρωτῶν του, ἀλλὰ ἦτο ὅλος εὐλογία, ἔτσι καὶ αὐτός. Κι ὅπως ὁ Χριστὸς εἶπε «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι» (Λουκ. 23, 34), ἔτσι καὶ ὁ Στέφανος εἶπε· «Κύριε, μὴ στήσης αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην»· Κύριε, μὴ τοὺς λογαριάσῃς τούτη τὴν ἁμαρτία, ποὺ διαπράττουν φονεύοντας ἕναν ἀθῷο (Πράξ. 7,60). Ἔτσι τελείωσε τὴ ζωή του ὁ πρωτομάρτυς τοῦ Χριστοῦ· μιμητής Του σὲ ὅλα.

Σήμερα ὁ ἅγιος Στέφανος παρουσιάζεται ἐνώπιόν μας καὶ μᾶς καλεῖ νὰ τὸν μιμηθοῦμε. Σὰν τὸν ἀπόστολο Παῦλο μᾶς προτρέπει· «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ» (Α΄ Κορ. 11,1). Μποροῦμε ἐμεῖς νὰ ποῦμε, ὅτι βαδίζουμε στὰ ἴχνη του; Ἂς δοῦμε.

Ὁ Στέφανος εἶχε ὡς δόγμα τῆς ζωῆς του «ὅλα γιὰ τὸν ἄλλο, τίποτα γιὰ τὸν ἑαυτό μας». Ἐμεῖς συμφωνοῦμε; Ἂν σεῖς ἔχετε τέτοια ἀπόφασι, πέφτω καὶ φιλῶ τὰ πόδια σας. Δῶστε μου τέτοιους ἀνθρώπους! Ἐκεῖνος, ὅλα γιὰ τὸν πλησίον· ἐμεῖς, δυστυχῶς, ὅλα γιὰ τὸν ἑαυτό μας. Καμμιά θυσία!

Ὁ Στέφανος ὡμολόγησε μέχρι μαρτυρίου τὸ Χριστό. Ἐμεῖς; Δὲν διακινδυνεύουμε γιὰ τὸ ὄνομά Του στὸ παραμικρό. Ντρεπόμαστε καὶ τὸ σταυρό μας νὰ κάνουμε, μήπως μᾶς εἰρωνευθοῦν. Εἴμαστε ἀνάξιοι Χριστιανοί.

Θέλετε σύγκρισι καὶ σ᾿ ἕνα ἄλλο σημεῖο; Ἐκεῖ πλέον παίρνουμε μηδέν. Ὁ Στέφανος, χτυπημένος καὶ αἱμόφυρτος, βρῆκε τὴ δύναμι τῆς ἀγάπης νὰ πῇ· «Χριστέ μου, συχώρεσέ τους». Σᾶς ἐρωτῶ· ἔχουμε ἐμεῖς τέτοια καρδιά; Συγχωροῦμε; Ἐμεῖς, ὄχι πέτρα στὸ κεφάλι νὰ μᾶς ῥίξουν, ἀλλὰ τὸ ἐλάχιστο νὰ μᾶς κάνουν, δὲν τὸ συγχωροῦμε. Εἴμαστε μνησίκακοι κ᾿ ἐκδικητικοί, καὶ δὲν συγχωροῦμε. Νά μεταξὺ τῶν Χριστιανῶν κάποια νύφη, ποὺ τὶς ἅγιες αὐτὲς ἡμέρες δὲν φίλησε τὸ χέρι τῆς πεθερᾶς της, ἀλλὰ τῆς κρατάει κακία. Νά καὶ κάποια πεθερά, ποὺ δὲν συγχώρησε τὴ νύφη της ποὺ γονάτισε μπροστά της. Νά καὶ δυὸ ἀδέρφια, ποὺ δὲν ἔδωσαν τὸν ἀσπασμὸ τῆς ἀγάπης… Μέσα μας ὑπάρχουν μίση καὶ πάθη ἀβυσσαλέα. Λοιπόν, ποιά σχέσι ἔχουμε ἐμεῖς μὲ τὸν ἅγιο Στέφανο, ποὺ ἦταν ἕτοιμος γιὰ θυσία, γεμᾶτος ἀγάπη, δυνατὸς νὰ συγχωρῇ; Ἐμεῖς γίνεται ἔρανος γιὰ τοὺς φτωχοὺς καὶ τί δίνουμε παρακαλῶ;

Οἱ πλούσιοι δίνουν ψίχουλα. Εὐτυχῶς ποὺ ὁ φτωχὸς λαός μας κρύβει στὰ βάθη του ὑπέροχα αἰσθήματα. Μπορεῖ ὁ πλούσιος καταστηματάρχης νὰ δίνῃ πέντε δραχμές, ἀλλὰ μιὰ καθαρίστρια τοῦ δημοσίου λέει· Φτωχιὰ εἶμαι, μὰ ὑπάρχουν καὶ φτωχότεροι ἀπὸ μένα· ἐγὼ κάτι παίρνω. Κι ἀνοίγει τὸ μαντήλι της, χήρα αὐτή, καὶ δίνει γενναῖα. Ἂν ζοῦμε ἀκόμη καὶ ὑπάρχουμε, ἀγαπητοί μου, ὑπάρχουμε ὄχι ἀπὸ τοὺς πλουσίους μὲ τὶς σκληρὲς καρδιές· ζοῦμε καὶ ὑπάρχουμε, διότι στὸ φτωχό μας λαὸ ὑπάρχουν ἀκόμα διαμάντια, χαρακτῆρες μὲ ὑπέροχες ἰδιότητες.

Ταῦτα ἀγαπητοί μου. Ὁ Στέφανος εἶνε ἡ διδασκαλία μας, ὁ Στέφανος εἶνε ὁ ἔλεγχός μας. Χρειάζεται θάρρος καὶ ἀπόφασι γιὰ νὰ βαδίσουμε κ᾿ ἐμεῖς ἐμπρός. Στὸ στρατό, σὲ δύσκολες μέρες, ὁ λοχαγὸς λέει· Ἔχουμε νὰ ἐκτελέσουμε μιὰ δύσκολη ἀποστολή, ποὺ ἀπαιτεῖ θυσία· ὅποιος ἀγαπᾷ τὴν πατρίδα καὶ τὸ λέει ἡ καρδιά του, ἂς κάνῃ τρία βήματα μπροστά!… Κι ἀπὸ τοὺς ἑκατοντάδες, βγαίνουν ἕνας ἢ δύο, ποὺ μὲ σθένος νικοῦν καὶ κατατροπώνουν τὸν ἐχθρό. Μπρός λοιπὸν κ᾿ ἐδῶ! Ἔχετε θάρρος, βαδίστε πρὸς τὰ ἐμπρός. Κάντε τὰ τρία βήματα! Μιμηθῆτε τὸν Στέφανο.

Ὅπως ἐκεῖνος τά ᾿δωσε ὅλα γιὰ τὸ Θεὸ καὶ τὸν πλησίον, ἔτσι κ᾿ ἐμεῖς νὰ τὰ δώσουμε ὅλα. Κι ἂν δὲν μποροῦμε ὅλα, ἔστω τὰ μισά· κι ἂν δὲν μποροῦμε τὰ μισά, ἔστω λιγώτερα. Ὅπως ἐκεῖνος ἦταν θαρραλέος, ἔτσι κ᾿ ἐμεῖς τολμηροὶ καὶ θαρραλέοι, ὁμολογώντας τὴν ἀλήθεια ἐν μέσῳ ἑνὸς κόσμου ἀπιστίας καὶ διαφθορᾶς. Κι ὅπως ἐκεῖνος συγχωροῦσε, νὰ συγχωροῦμε κ᾿ ἐμεῖς. Βαδίζοντας ἔτσι πάνω στὰ ἴχνη τῶν ἁγίων καὶ μαρτύρων, θ᾿ ἀξιωθοῦμε κ᾿ ἐδῶ στὴ γῆ νὰ ζήσουμε ὄντως χριστιανικὴ ζωή, καὶ στὸν οὐρανὸ νὰ τύχουμε τῶν αἰωνίων στεφάνων· ἀμήν.

(†) ἐπισκόπου Φλωρίνης Αὐγουστῖνου Καντιώτη

ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ (2ο)

(Ματ. 2:13-23)

Στήν Αἴγυπτο

Ὁ Ἰωσήφ μέ τήν Μαριάμ χαίρονταν στή Βηθλεέμ τό Βρέφος. Παράλληλα σχεδίαζαν τό ἄμεσο μέλλον τους. Μπορεῖ μέ τό χρυσάφι πού οἱ μάγοι ἔφεραν σάν δῶρο στό Παιδί τους, νά σχεδίαζαν νά κάνουν κάτι γιά τό καλό Του.

Καί ἕνα βράδυ καθώς ὁ Ἰωσήφ κοιμόταν, τοῦ ἦρθε ἄγγελος Κυρίου καί τοῦ εἶπε: «Σήκω πάρε τό Παιδί καί τήν Μητέρα Του, καί πήγαινε στήν Αἴγυπτο. Καί θά μείνεις ἐκεῖ μέχρι νά σοῦ εἰπῶ! Γιατί ὁ Ἡρώδης θά ψάξει νά βρεῖ τό Παιδί, νά τό ἐξοντώσει!» (Ματ. 2:13). («Πάρε τό Παιδί καί τήν Μητέρα Του», τοῦ εἶπε, ὄχι «τό Παιδί σου», γιατί ὁ Ἰωσήφ δέν ἦταν ὁ σαρκικός του πατέρας). Καί «πήγαινε στήν Αἴγυπτο!» (Ματ. 2:13). Ἐδῶ καί τώρα!

Μά ἦταν εὔκολο, νά ξενιτευθεῖ καί μάλιστα τόσο ξαφνικά; Χωρίς νά τό ἔχει σκεφθεῖ καί νά τό ἔχει καλλιεργήσει μέσα του; Καί νά πάει, ποῦ; Στήν ἄγνωστη Αἴγυπτο! Ἄλλο νά ξέρεις, ὅτι ἐκεῖ ποῦ θά πᾶς, θά σέ περιμένουν οἱ δικοί σου, τά ἀδέρφια σου, οἱ φίλοι σου καί ἄλλο, νά πᾶς χωρίς νά ξέρεις κανέναν! Ἄγνωστος ἐν μέσω ἀγνώστων!

«Καί θά μείνεις ἐκεῖ μέχρι νά σοῦ εἰπῶ!» (Ματ. 2:13). Ἄλλος πειρασμός! Καί πάλι: Ἄλλο νά ξέρεις, ὅτι θά μείνεις σέ μιά ξένη χώρα ἕνα μῆνα, δυό μῆνες κ.λ.π. (πᾶς μέ ἄλλη ψυχολογία) καί ἄλλο νά μήν ξέρεις, πόσο καιρό θά μένεις, ἀλλά νά εἶσαι πάντα σέ ἀναμονή! Καί βέβαια ὁ Θεός ἤξερε, πόσο καιρό ὁ Ἰωσήφ θά ἔμενε στήν Αἴγυπτο, ἀλλά δέν τοῦ τό εἶπε, γιατί ἤθελε νά τόν «γυμνάσει» (Ἰωαν. 15:2).

Ἄν ὁ Ἰωσήφ ἦταν πνευματικά τεμπέλης, θά στρεφόταν ἐναντίον τοῦ Κυρίου καί θά «ἀναθεμάτιζε» τήν ὥρα πού δέχθηκε νά γίνει «σύζυγος» τῆς Μαριάμ! Ὅμως ἐπειδή ἦταν ἀγωνιστής, νέκρωσε, ἐνταφίασε το δικό του θέλημα καί ὑποτάχθηκε ὁλοκληρωτικά στό θέλημα τοῦ Κυρίου καί μάλιστα ἀστραπιαῖα: Τήν ἴδια κιόλας νύκτα ἔφυγε κρυφά γιά τήν Αἴγυπτο! (Ματ. 2:14). Καί σίγουρα ὁ ἀγαθός Κύριος σάν «ἀπάντηση», θά γέμισε τήν ταπεινή καί ἀγαθή καρδιά τοῦ ἐκλεκτοῦ Του δούλου Ἰωσήφ μέ γαλήνη καί ἀγαλλίαση. Μέ ἄλλα λόγια, ὁ Ἰωσήφ δέν πῆγε στήν Αἴγυπτο γογγύζοντας, ἀλλά μέ χαρά καί ἀγαλλίαση, γιατί ἀκριβῶς ὑπηρετοῦσε τό ἅγιο καί σωτήριο θέλημα τοῦ Κυρίου.

Ὁ Θεός σάν παντοδύναμος μποροῦσε, νά γλυτώσει τό Βρέφος ἀπό τό μαχαίρι τοῦ Ἡρώδη καί χωρίς νά χρειασθεῖ ὁ Ἰωσήφ νά πάει στήν Αἴγυπτο. Μποροῦσε λ.χ. νά «πάρει» τόν Ἡρώδη πρίν τήν ὥρα του, ὥστε νά μήν προλάβει νά κάνει τό ἔγκλημα· μποροῦσε ἀκόμα νά κρύψει τό Βρέφος κάπου ἐκεῖ στή Βηθλεέμ ἤ στά Ἱεροσόλυμα, ἤ μακρυά στήν Καπερναούμ ἤ στήν Καισάρεια (τῆς Παλαιστίνης)· μποροῦσε ἀκόμα νά «τυφλώσει» τούς στρατιῶτες, δημίους πού θά ἔστελνε ὁ Ἡρώδης, ὥστε τό Βρέφος νά εἶναι μπροστά τους καί νά μήν τό βλέπουν, νά κλαίει καί νά μή τό ἀκοῦνε· μποροῦσε ἀκόμα νά παραλύσει τά χέρια τῶν δημίων, τή στιγμή πού θά σήκωναν τό μαχαίρι γιά νά Τό σφάξουν, καί ἄλλα πολλά πού δέν φθάνει τό μυαλό μας. Καί ὅμως ἔδωσε ἐντολή νά πάει τό Βρέφος στήν Αἴγυπτο!

Ὁ Θεός ἐνεργεῖ μέ βάση ἑνός σχεδίου, πού εἶναι πάντοτε σοφό. Δέν κάνει δηλαδή πράγματα ἄσκοπα, ἐπιπόλαια, γιατί ἀκριβῶς δέν εἶναι ἄνθρωπος ἀτελής, ἀλλά τέλειος Θεός. Ἔτσι λοιπόν καί ἐδῶ εἶχε τό σοφό Του σχέδιο.

Ἡ Αἴγυπτος ἦταν τότε γεμάτη ἀπὸ ἀγάλματα εἰδώλων. Καὶ τὸ Βρέφος ᾿Ιησοῦς ὅπως θά ἔμπαινε στὴν Αἴγυπτο, θά τά γκρέμιζε μέ τήν ἁπλῆ Του παρουσία, δείχνοντας ὅτι μόνο αὐτός εἶναι Θεός! (Ἡσ. 19:1-4). Καί τό ἔκανε! Μπαίνοντας στήν Αἴγυπτο, τά πολυάριθμα ἀγάλματα ἄρχισαν νά «αὐτοκτονοῦν»· ἄρχισαν νά πέφτουν καί νά γκρεμίζονται ἀπό μόνα τους! Τὸ διαλαλεῖ ἡ ᾿Εκκλησία μας στοὺς περίφημους χαιρετισμοὺς τῆς Θεοτόκου: «Λάμψας ἐν τῇ Αἰγύπτῳ, φωτισμὸν ἀληθείας, ἐδίωξας τοῦ ψεύδους τὸ σκότος, τὰ γὰρ εἴδωλα ταύτης, Σωτήρ, μὴ ἐνέγκαντά σου τὴν ἰσχύν, πέπτωκεν» (Γ´ Στάση Χαιρετισμῶν).

Ὁ ᾿Ιησοῦς, ἡ Μαρία καὶ ὁ ᾿Ιωσὴφ ἐγκαταστάθηκαν κάπου ἐκεῖ κοντά στὸ Κάϊρο· μέχρι σήμερα ὑπάρχει ἐκεῖ Ναός ἀφιερωμένος στήν Ἁγία αὐτή Οἰκογένεια. (Κατά τήν παράδοση, τά ἔξοδα τοῦ ταξιδιοῦ τους καί τῆς διαμονῆς τους στήν Αἴγυπτο, καλύφθηκαν ἀπό τό χρυσάφι, πού οἱ μάγοι πρόσφεραν σάν δῶρο στό Βρέφος Ἰησοῦς). Μά ὁ Ἡρώδης πέθανε. Καί τότε ἐφάνη σέ ὄνειρο στόν Ἰωσήφ στήν Αἴγυπτο ἄγγελος Κυρίου. Καί τοῦ εἶπε: «Σήκω,πάρε τό Παιδί καί τήν μητέρα Του καί πήγαινε στήν γῆ Ἰσραήλ. Αὐτοί, πού ἤθελαν νά Τό σκοτώσουν, πέθαναν! Καί πράγματι αὐτός σηκώθηκε, ἐπῆρε τό Παιδί καί τήν μητέρα Του καί ξαναγύρισε στή γῆ Ἰσραήλ» (Ματ. 2:19-21).[1]

Ναί! Ὁ Ἰωσήφ ἦταν μάρτυρας! Θυσίαζε συνεχῶς τό δικό του θέλημα πρός χάρη τοῦ Κυρίου! Πάντοτε, ἀλλά ἰδιαίτερα σήμερα πού ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τήν μνήμη του,[2] ἄς τόν παρακαλέσουμε, νά πρεσβεύει ὑπέρ ἡμῶν στόν Κύριο.

ὑπό ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

[1] Ὁ Ηρώδης ἦταν Ἰουδαῖος καί ἦταν Βασιλιάς ὁλοκλήρου τῆς Παλαιστίνης. Πεθαίνοντας ὁ Ἡρώδης, οἱ Ρωμαῖοι μοίρασαν τήν Παλαιστίνη (πού ἦταν ὑπό τήν κατοχή τους) στά τρία παιδιά του· στόν Ἀρχέλαο, πού ἔλαβε τήν Ἰουδαία· στόν Ἡρώδη τόν Ἀντύπα, πού ἔλαβε τή Γαλιλαία· καί στό Φίλιππα, πού ἔλαβε τήν Καισάρεια. Ὁ Ἀρχέλαος σάν κυβερνήτης τῆς Ἰουδαίας ἦταν πολύ σκληρός. Γι’αὐτό καί ὁ Ἰωσήφ, γυρίζοντας ἀπό τήν Αἴγυπτο, «ἐφοβήθηκε νά μείνει ἐκεῖ», στήν Ἰουδαία. (Ματ. 2:22). Καί ἐγκαταστάθηκε στήν Ναζαρέτ τῆς Γαλιλαίας (Ματ. 2:22-23). Τελικά οἱ Ρωμαῖοι κατέβασαν τόν Ἰουδαῖο Ἀρχέλαο ἀπό τήν θέση τοῦ κυβερνήτη, καί στή θέση του ἔβαλαν δικό τους, Ρωμαῖο κυβερνήτη. Ὅταν ὁ Ἰησοῦς ξεκιίνησε τὀ κήρυγμα, Ρωμαῖος κυβερνήτης τῆς Ἰουδαίας ἦταν ὁ Πιλάτος.

[2] Σήμερα, Κυριακή μετά Χριστοῦ Γεννήσεως, ἡ Ἐκκλησία μας γιορτάζει καί τόν Ἅγιο Ἰάκωβο τόν ἀδελφόθεο· γιατί πῆγε καί αὐτός στήν Αἴγυπτο. «Φυγάς σύν αὑτῷ ἐν Αἰγὐπτω γενόμενος, σύν Ἰωσήφ τῃ Μητρί τε τοῦ Ἰησοῦ» (Αἴνοι, ΚΓ΄Οκτωβρίου). Ἐπί τῇ εὐκαιρίᾳ: Ὅταν ὁ Ἰωσήφ μνηστεύθηκε τή Μαριάμ, τά παιδιά του (μεταξύ αὐτῶν ἦταν καί ὁ Ἰάκωβος) ἔγιναν, καί παιδιά τῆς Μαριάμ, ἄρα ἔγιναν καί ἀδέλφια τοῦ Ἰησοῦ (Μκ. 6:3). Ἐπίσης: Ἡ Σαλώμη, κόρη τοῦ Ἰωσήφ ἦταν ἡ μητέρα τῶν ἀδελφῶν Ἰωάννη καί Ἰακώβου (πατέρας τους ἦταν ὁ Ζεβεδαῖος), ἐκ τῶν δώδεκα μαθητῶν τοῦ Κυρίου (Μτ. 4:18). Οἱ συγγενεῖς ὅλων αὐτῶν ἔγιναν καί συγγενεῖς τοῦ Χριστοῦ. Ὁ κόσμος τούς ἤξερε, καί τούς ἀποκαλοῦσε «Δεσπόσυνους», μέ τήν ἔννοια ὅτι ἀνῆκαν στόν Δεσπότη Χριστό (Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ΚΑ΄ είς τό κατα Ἰωάννην P.G. 59: 132).

Η ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ 25-12-2021

Γιατί νύχτα, σ᾽ ἕνα στάβλο, κι ἀπὸ μιὰ φτωχὴ κόρη;

Ἀνέτειλε, ἀδελφοί μου, καὶ πάλι ἡ ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων σὰν ἥλιος ποὺ φωτίζει τὶς ψυχές μας. Ἂς εὐχαριστήσουμε τὸν οὐράνιο Πατέρα ποὺ μᾶς ἀξιώνει νὰ ἑορτάσουμε τὴν ἅγια αὐτὴ ἡμέρα καὶ νὰ ξαναποῦμε κ᾽ ἐμεῖς τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις…» (Λουκ. 2,14). Δὲν ἀρκεῖ ὅμως μόνο αὐτό. Πρέπει ἡ ἑορτὴ αὐτή, ὅπως καὶ κάθε ἄλλη, νὰ γίνῃ ἀφορμὴ γιὰ βαθειὰ σκέψι καὶ πνευματικὴ ἔξαρσι. «Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε» ψάλλει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας (καν. Χριστουγ. ᾠδ. α΄). Ὑψωθῆτε! μᾶς προτρέπει. Ἂς ἀφήσουμε λοιπόν, ἔστω γιὰ λίγο, κάθε τι ποὺ ἔχει σχέσι μὲ τὴν ὑλικὴ ζωή, καὶ ἂς ὑψωθοῦμε ὑπεράνω τῶν παθῶν μας, τοῦ ἐγωισμοῦ, γιὰ νὰ πλησιάσουμε τὸ μυστήριο τῆς Γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος τοῦ κόσμου. Ταπεινοὶ κ᾽ ἐμεῖς προσκυνηταὶ τοῦ τεχθέντος Σωτῆρος, «Δεῦτε ἴδωμεν, πιστοί», «ποῦ ὁ Χριστὸς γεννᾶται» (κάθισμα· Ματθ. 2,4).

Δὲν μποροῦμε βέβαια νὰ μελετήσουμε ὅλο τὸ μυστήριο. Ἂς ἀρκεσθοῦμε σὲ τρία μόνο σημεῖα· πρῶτον, γιατί ὁ Χριστὸς προτίμησε νὰ γεννηθῇ ἐν καιρῷ νυκτός· δεύτερον, γιατί γεννήθηκε σὲ ἕνα στάβλο· καὶ τρίτον, γιατί προτίμησε ὡς μητέρα του μία φτωχὴ κόρη. Σ᾽ αὐτὰ τὰ ἐρωτήματα θὰ δώσουμε μία ἁπλῆ καὶ σύντομη ἀπάντησι, ὥστε νὰ ὠφεληθοῦμε ὅλοι.

Α΄. Ὁ Χριστὸς γεννήθηκε ἐν καιρῷ νυκτός. (Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἀπὸ ἀρχαιοτάτης ἐποχῆς ἡ λειτουργία τῶν Χριστουγέννων τελεῖται πολὺ νωρίς, προτοῦ νὰ φέξῃ). Νύχτα γεννήθηκε ὁ Χριστός, ὄχι ἡμέρα, γιατὶ ἡ νύχτα μὲ τὸ σκοτάδι της εἰκονίζει τὸ βαθὺ πνευματικὸ καὶ θρησκευτικὸ σκοτάδι, στὸ ὁποῖο ζοῦσε ὁ κόσμος τὶς παραμονὲς τῆς Γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος. Ὁ κόσμος εἶχε ἄγνοια ἐπάνω στὰ σπουδαιότερα ζητήματα τῆς ζωῆς, ὅπως· γιατί ἤρθαμε στὸν κόσμο; ποιός εἶνε ὁ προορισμός μας; ἀπὸ ποῦ ἤρθαμε καὶ ποῦ πηγαίνουμε; ποιά εἶνε ἡ ἀρχή μας καὶ ποιό τὸ τέλος μας; ποιός εἶνε ὁ ἀληθινὸς Θεός;…

Ὁρίστε ζητήματα θεμελιώδη, σπουδαῖα, γιὰ τὰ ὁποῖα ὅμως ὁ ἀρχαῖος κόσμος εἶχε σκοτάδι, μεσάνυχτα. Ἡ ψυχὴ τῶν ἀνθρώπων ζητοῦσε φῶς, καὶ φῶς δὲν ἔβλεπε. Εἶνε ἀλήθεια ὅτι παρουσιάστηκαν διὰ μέσου τῶν αἰώνων φιλόσοφοι καὶ ἱδρυταὶ θρησκειῶν, ἀλλὰ δὲν κατώρθωσαν νὰ φωτίσουν τὸ ἔρεβος τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς. Ἔρριξαν λίγο φῶς, μὰ τὸ φῶς τους ἦταν ἀσθενικό, ἀνεπαρκές. Οἱ ὡραῖες διδασκαλίες τους ἦταν ἁπλῶς φωτοβολίδες τοῦ αἰωνίου Πνεύματος· φώτιζαν γιὰ λίγο κ᾽ ἔπειτα ἔσβηναν, λησμονοῦνταν, γιὰ ν᾽ ἀφήσουν τὸν κόσμο πάλι στὸ σκοτάδι. Κι ὁ δύστυχος ὁ ἄνθρωπος περιεπλανᾶτο καὶ παραπατοῦσε στὰ σκοτεινά. Νά λοιπὸν γιατί ὁ Χριστὸς γεννήθηκε νύχτα. Τὸ σκοτάδι ἐκείνης τῆς νύχτας ἦταν σύμβολο τοῦ ἄλλου ἐκείνου σκότους ποὺ βασίλευε παντοῦ. Καὶ τὸ σκοτάδι ἐκεῖνο τὸ διέλυσε ὁ Χριστός. Ἀνέτειλε σὰν ἥλιος, κι ἀπὸ τότε ἐπὶ 20 αἰῶνες φωτίζει ὅσους τοὐλάχιστον θέλουν νὰ δοῦν τὸ φῶς καὶ νὰ δεχτοῦν τὴν ἀλήθεια. Ὁ Χριστὸς γεννήθηκε στὸ σκοτάδι γιὰ νὰ διδάξῃ ὅτι ὅσο μένουμε μακριά του, θὰ ζοῦμε σὰν τυφλοπόντικες στὰ αἰώνια σκοτάδια. Γιατὶ αὐτὸς εἶνε, κατὰ τὴ μαρτυρία τῆς Ἱστορίας καὶ τῆς Γραφῆς, «τὸ Φῶς τοῦ κόσμου» (Ἰω. 8,12).

Β΄. Ὁ Χριστὸς ὅμως γεννήθηκε ὄχι μόνο ἐν καιρῷ νυκτός, ἀλλὰ καὶ μέσα σ᾽ ἕνα στάβλο· γιατὶ τὸ σπήλαιο ἐκεῖνο, μέσα στὸ ὁποῖο κοιμήθηκε τὶς πρῶτες μέρες τῆς ζωῆς του ὁ Ἰησοῦς, οἱ κάτοικοι τὸ χρησιμοποιοῦσαν ὡς στάβλο. Προτίμησε λοιπὸν τὸν στάβλο, γιατὶ ὁ στάβλος ἦταν τὸ ἄριστο σύμβολο τῆς ἠθικῆς ἀκαθαρσίας τοῦ κόσμου. Ἀπὸ τὴν ἠθικὴ σκοπιὰ ἐξεταζόμενος ὁ ἀρχαῖος κόσμος παρουσίαζε τὸ φαινόμενο ἑνὸς βρώμικου στάβλου μὲ σταβλάρχη – ποιόν ἄλλον· τὸν σατανᾶ. Ἡ ἁμαρτία σὰν κοπριὰ εἶχε μολύνει τὰ πάντα. Εἶχε μολύνει τὰ ἀνάκτορα τῶν βασιλέων· ἐκεῖ, μέσα σὲ μαρμάρινες αἴθουσες, γίνονταν τὰ φοβερὰ ἐκεῖνα ἐγκλήματα ποὺ περιγράφει ἡ Ἱστορία.

Ἡ ἁμαρτία εἶχε μολύνει τὰ ἀμφιθέατρα· ἐκεῖ μέσα, μπροστὰ στὰ μάτια αὐτοκρατόρων καὶ ἄλλων ἐπισήμων, θηρία κατασπάραζαν τὶς σάρκες δυστυχισμένων δούλων, ποὺ ἄφηναν ἔτσι τὴν τελευταία τους πνοή, γιὰ νὰ διασκεδάζῃ τὸ ῾Ρωμαϊκὸ πλῆθος ποὺ ζητοῦσε «ἄρτον καὶ θεάματα». Ἡ ἁμαρτία εἶχε μολύνει καὶ τοὺς ναούς· ἡ σαρκικὴ ἀκαθαρσία ἐτελεῖτο ἐπισήμως μέσα στὰ ἱερὰ τῶν εἰδωλολατρῶν, ὅπως π.χ. στὴν Κόρινθο. Ἐκεῖ ὁ ναὸς τῆς Ἀφροδίτης δὲν συντηροῦσε χῆρες, ὀρφανὰ ἢ φτωχούς, ὄχι· συντηροῦσε 1.000 ἱέρειες τῆς ἀκολασίας. Ἡ πορνεία, ἡ βαρειὰ αὐτὴ ἁμαρτία, ἦταν ὑπὸ τὴν προστασία τῆς θεᾶς.

Ἡ ἁμαρτία δὲν ἄφησε τίποτα καθαρό· εἶχε μολύνει καὶ τὴν οἰκογένεια· τιμὴ γυναίκας, ἐγκράτεια ἀνδρός, ἀγάπη παιδιοῦ, στοργὴ γονέων, ἦταν λέξεις ἄγνωστες στὴν προχριστιανικὴ ἀνθρωπότητα. Μὲ στάβλο λοιπὸν ἔμοιαζε ὁ ἀρχαῖος κόσμος· στάβλο, ὅπου ἐπὶ αἰῶνες ὁ σατανᾶς συσσώρευε ἀκαθαρσίες – ὅλα τ᾽ ἁμαρτήματα· στάβλο χειρότερο ἀπὸ τοὺς στάβλους τοῦ μυθικοῦ Αὐγείου. Καὶ ὅπως ἐκεῖνο τὸ στάβλο μόνο ὁ νοῦς καὶ ἡ τέχνη τοῦ Ἡρακλέους κατώρθωσαν νὰ τὸν καθαρίσουν, ἔτσι καὶ τὸν στάβλο αὐτόν, τὴν ἐξαχρειωμένη ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες ἀνθρωπότητα, μόνο ἡ θεία δύναμις τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ κατώρθωσε νὰ τὴν καθαρίσῃ ἀπὸ τὰ αἴσχη ποὺ τὴν ἐμόλυναν. Νά λοιπὸν γιατί γεννήθηκε σὲ στάβλο· γιὰ νὰ μᾶς διδάξῃ ὅτι στάβλος θά ᾽νε καὶ ἡ καρδιά μας, στάβλος θά ᾽νε καὶ ἡ οἰκογένειά μας, στάβλος θά ᾽νε καὶ ἡ κατοικία μας, ὅσο μένουμε μακριὰ ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ Χριστό.

Γ΄. Εἴδαμε ἕως ἐδῶ, ἀγαπητοί μου, γιατί ὁ Κύριός μας γεννήθηκε ἐν καιρῷ νυκτός, εἴδαμε ἐπίσης γιατί ὡς χῶρο τῆς γεννήσεώς του διάλεξε ὄχι ἕνα καθαρὸ οἴκημα, ἀλλὰ ἕνα σπήλαιο, ἕνα βρώμικο στάβλο ζῴων. Ἂς δοῦμε τέλος μὲ λίγες λέξεις καὶ γιατί προτίμησε νὰ γεννηθῇ ἀπὸ μία φτωχὴ κόρη, τὴν Παρθένο Μαρία. Ὁ Χριστὸς μποροῦσε νὰ ἐκλέξῃ ὡς μητέρα του μία βασίλισσα, μία πλούσια πριγκίπισσα, μία γυναῖκα φιλόσοφο, κάποια ἀρχόντισσα. Ἀπ᾽ ὅλες αὐτὲς προτίμησε μία καὶ μόνο. Γιατί; τί βρῆκε σ᾽ αὐτήν;

Ἡ Παρθένος Μαρία ἦταν μὲν φτωχὴ καὶ ἄσημη, εἶχε ὅμως ἕνα πολύτιμο θησαυρό, ποὺ δὲν τὸν εἶχαν καὶ δὲν τὸν ἔχουν οἱ πλούσιες καὶ ἀρχόντισσες τοῦ κόσμου· θησαυρό, στὸν ὁποῖο δὲν ἔδιναν καμμιά σημασία τὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ τὸν ὁποῖο ἔβλεπαν τὰ μάτια τοῦ Θεοῦ καὶ θαύμαζαν τὰ μάτια τῶν ἀγγέλων. Αὐτὸ τὸν θησαυρὸ ἐζήλωσε αὐτή ἡ ἁγία Τριάς!

Ὁ θησαυρὸς αὐτὸς ἦταν ἡ ὅλη ἀρετή της· πλοῦτο της εἶχε τὴν ἀγάπη στὸ Θεὸ καὶ τὸν πλησίον, στέμμα της τὴν παρθενία, πέπλο τὴν ταπείνωσι, κοσμήματα τὴ νῆψι καὶ τὴν προσοχή, διαμάντια ποὺ λαμποκοποῦσαν τὶς προσευχές, ζώνη χρυσῆ τὴν ἐγκράτεια. Γι᾽ αὐτὸ αὐτὴν ἔκανε Μητέρα Του. Ἐτσι, ἀπ᾽ τὴν πρώτη στιγμὴ τῆς ἐμφανίσεώς του στὸν κόσμο, ὁ Χριστὸς διδάσκει ὅλους, ὅτι τὸ μεγαλεῖο δὲν τὸ θέτει οὔτε στοὺς θρόνους τῶν καισάρων, οὔτε στὰ πλούτη τοῦ Μίδα καὶ τοῦ Κροίσου, οὔτε στὶς δόξες τῶν κατακτητῶν· τὸ θέτει στὴν ἀρετή, ἔστω καὶ ἂν αὐτὴ σκεπάζεται μὲ τὰ ῥάκη καὶ ζῇ μέσα σὲ ὑγρὰ ὑπόγεια.

Δὲν θὰ πῶ περισσότερα, ἀγαπητοί μου· οὔτε ἡ ὥρα ἄλλως τε τὸ ἐπιτρέπει. Ἀρκετὰ αὐτά, γιὰ νὰ πεισθοῦμε ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε ὁ ἥλιος τῶν ψυχῶν μας, ποὺ ἀπὸ τὴν πρώτη ἐμφάνισί του ἐκπέμπει παντοῦ δέσμες φωτὸς καὶ τὸ μήνυμα τῆς εἰρήνης ποὺ ἔφερε στὴ γῆ. Ὁ ἥλιος – Χριστὸς ἀνατέλλει καὶ πάλι στὸν κόσμο, μολονότι τὰ δελτία εἰδήσεων προκαλοῦν θλῖψι· κάθε τόσο πληροφοροῦν γιὰ ἁψιμαχίες καὶ θύματα πότε ἐδῶ καὶ πότε ἐκεῖ, κι ὁ ὁρίζοντας εἶνε σκεπασμένος μὲ μαῦρα σύννεφα μίσους καὶ ἔχθρας.

Οἱ ἄπιστοι μᾶς περιγελοῦν λέγοντας· Ἐσεῖς ψάλλετε «καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη», μὰ ἡ φωτιὰ τοῦ πολέμου δὲν σταμάτησε νὰ καίῃ· ποῦ εἶνε λοιπὸν ἡ εἰρήνη, τὰ ὡραῖα διδάγματα τοῦ Ναζωραίου σας;… Ἀδελφοί μου, δὲν εὐθύνεται ὁ Χριστός, ἂν οἱ ἄνθρωποι ἀρνοῦνται τὴν ἀγάπη καὶ τὴν εἰρήνη του καὶ προτιμοῦν τὴν κακία καὶ ἐχθρότητα. Γι᾽ αὐτὸ μὴν ἀπελπιζώμαστε. Τὰ τέκνα τοῦ Χριστοῦ, «τὸ μικρὸν ποίμνιον» (Λουκ. 12,32), ζοῦν τὴν εἰρήνη του. Ὅσο γιὰ τὸν κόσμο, ὅταν μετανοήσῃ, τότε θὰ δῇ καὶ αὐτὸς τὰ σύννεφα τοῦ μίσους νὰ διαλύωνται. Γιατὶ ὅσο θὰ ὑπάρχῃ κόσμος καὶ ψυχὲς ποὺ ζητοῦν τὴν κάθαρσι καὶ τὴ λύτρωσι, ὁ Χριστὸς θὰ εἶνε ὁ ἀπαραίτητος.

Ὅ,τι εἶνε ὁ ἀέρας γιὰ τὰ πνευμόνια καὶ τὸ φῶς γιὰ τὰ μάτια, αὐτὸ εἶνε ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν ψυχή. Χωρὶς Χριστὸ ἡ ψυχὴ θὰ πάθῃ ἀσφυξία καὶ θὰ ζῇ στὸ σκοτάδι. Μὲ τὴν πίστι καὶ τὴν ἐλπίδα ὅτι ὁ Χριστὸς μπορεῖ νὰ γίνῃ ὁ Σωτήρας ὅλου τοῦ κόσμου, ἂς ἑνώσουμε θερμὰ τὶς προσευχές μας μὲ τὸν ὕμνο «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (Λουκ. 2,14).

 (†) ἐπισκόπου Φλωρίνης Αὐγουστῖνου Καντιώτη