Ἕνας Ἱερέας δύο Λειτουργίες;

Ὑπό Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη
Ὁ Ἱερέας, σύμφωνα μέ τήν ἐπικρατοῦσα τάξη, μπορεῖ νά τελέσει τή μέρα μία Λειτουργία.Ὅμως, τά πράγματα δέν ἦταν ἔτσι ἐξ ἀρχῆς.

Ἀπό τούς πρώτους αἰῶνες στή Δυτική Ἐκκλησία ὑπῆρχε συνήθεια νά γίνεται καί δεύτερη Λειτουργία, τήν ἴδια μέρα, στήν ἴδια Ἁγία Τράπεζα, καί ἀπό τόν ἴδιο Ἱερέα.¹ Ὅταν ὑπάρχει πολύς κόσμος (ἔγραφε 5ο αἰ., ὁ Ἅγιος Λέων Α΄ Ἐπίσκοπος Ρώμης, στόν Ἀλεξανδρείας Διόσκουρο), κάνουμε χωρίς δισταγμό καί δεύτερη Λειτουργία, ἐννοώντας ἀπό τόν ἴδιο Ἱερέα καί στό ἴδιο Θυσιαστήριο.² Ἡ «Concilium Autissiodorenese» (6ο αἰ.) ἔκανε ἀλλαγή στό τυπικό: Στήν Ἁγία Τράπεζα ὅπου λειτούργησε Ἐπίσκοπος, ὁ Ἱερέας δέν ἐπιτρέπεται νά ἐπιτελέσει δεύτερη Λειτουργία.³ 

Καί στήν Ἀνατολική Ἐκκλησία στίς μεγάλες γιορτές γίνονταν δύο συνεχόμενες Θ. Λειτουργίες ἀπό τόν ἴδιο Ἱερέα καί στό ἴδιο Θυσιαστήριο. Π.χ, Μ. Σάββατο ἑσπέρας βαπτίζονταν οἱ Κατηχούμενοι, καί ἐπιτελεῖτο ἡ Θ. Λειτουργία τοῦ Μ. Σαββάτου· στή συνέχεια ἡ Λειτουργία γιά τό Πάσχα, ἀπό τόν ἴδιο Ἐπίσκοπο καί στό ἴδιο Θυσιαστήριο.⁴ Τό ἴδιο γινόταν καί παραμονή τῶν Φώτων, ὅπως φαίνεται ἀπό τόν Α΄Κανόνα τοῦ Ἁγίου Θεοφίλου· καθώς ἐπίσης καί παραμονή Χριστουγέννων. Μέχρι στίς ἀρχές τοῦ 19ου αἰώνα, ὑπῆρχαν στήν πατρίδα μας Ἱερεῖς, πού ἐπιτελοῦσαν τήν ἡμέρα δύο Λειτουργίες!⁵  Ὁ πρωτοπρεσβύτερος Ἰωάννης Νάσσης καί ἀναπληρωτής καθηγητής τοῦ Πανεπιστημίου Θεσ/νίκης στήν ἐμπεριστατωμένη διδακτορική του διατριβή, ἐπισημαίνει: «Συμπερασματικῶς λοιπόν βλέπουμε ὅτι ἡ Ἐκκλησία γνώριζε μιά πράξη τελέσεως καί δευτέρας Θ. Λειτουργίας κατά τήν ἴδια μέρα καί μάλιστα στό ἴδιο θυσιαστήριο».⁶

Δέν  ὑπάρχει Κανόνας πού νά ἀπαγορεύει στόν Ἱερέα νά ἐπιτελεῖ δεύτερη Λειτουργία. Τουναντίον, ὑπάρχει Κανόνας πού ἐμμέσως τό ἐπιτρέπει. Π.χ, ὑπῆρχε συνήθεια, ὅταν κάποιος πέθαινε τό ἀπόγευμα, νά ἐπιτελεῖται εὐθύς Θ. Λειτουργία. Ὅμως, τό μεσημέρι Ἱερεῖς εἶχαν ἤδη γευματίσει, παρόλο αὐτό, λειτουργοῦσαν. Μέ ἀφορμή αὐτό, ἡ Ἁγία Σύνοδος τῆς Καρθαγένης, μέ τόν ΜΘ΄ Κανόνα, θέσπισε: ὅταν οἱ Ἱερεῖς ἔχουν φάει, νά μήν λειτουργοῦν (τό ἀπόγευμα), ἀλλά νά διαβάζουν τίς σχετικές εὐχές γιά τούς κεκοιμημένους. Πρᾶγμα πού σημαίνει, πώς ἄν κάποιος πέθαινε Κυριακή μεσημέρι, καί ἄν ὁ Ἱερέας ἦταν νηστικός, στή συνέχεια ἐπιτελοῦσε δεύτερη Λειτουργία γιά τό νεκρό.

Τό ἐπιχείρημα «δυό λειτουργίες ἀπό τόν ἴδιο Ἱερέα, στήν ἴδια Ἁγία Τράπεζα, τήν ἴδια μέρα, διπλασιάζει τό μοναδικό, σταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ», δέν στέκεται θεολογικῶς. Οὐσία τῆς Θ. Λειτουργίας δέν εἶναι ἡ αἱματηρή θυσία τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά ἡ μετουσίωση τῶν Τιμίων Δώρων σέ Σῶμα Του καί Αἷμα Του.⁷

                Δηλαδή; Μπορεῖ ἕνας Ἱερέας νά κάνει καί δεύτερη Λειτουργία;

Ἡ ἐπικρατοῦσα τάξη τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὄχι. Ὅμως, ἐλλείψει Ἱερέων, ἡ Σύνοδος Ἀρχιερέων, ὡς ὑπερτάτη ἐξουσία, καί ἐπειδή συντρέχει λόγος σοβαρός, μπορεῖ, νά ἀλλάξει τήν τάξη.

Σκάνδαλο; Ἄν αὐτό εἶναι σκάνδαλο, τότε, ὅταν κλείνεται τό Ἱερό, καί ἐπιτελεῖται τό Μυστήριο ἔξω ἀπό τό Ἱερό, αὐτό τί εἶναι;! Ἕνα ἀπό τά ἐπιζήμια μηνύματα πού στέλνεται στόν κόσμο, εἶναι ὅτι δέν μᾶς χρειάζεται Ἱερό· λειτουργοῦμε καί στό σολέα…

---

1. Duplications of the Eucharist», by rev. A. Benton. Magazine «The Church Eclectic», Vol. 24, 1897, pg. 119 . ↩︎
2. Leo I Magnus. Letter IX to Dioscorus, Bishop of Alexandria. III, The repetition of the Holy Eucharist on the great feasts is noy underisable. P.L.54: 624-627. ↩︎
3. Canon X. «Duplications of the Eucharist», by rev. A. Benton. Magazine «The Church Eclectic», Vol. 24, 1897, pg. 119. ↩︎
4. ¨Οδοιπορικόν Αἰθερίας, κεφ.38. Κωνσταντίνου Καλοκύρη. Πηγαί τῆς χριστιανικῆς Ἀρχαιολογίας. Θεσ/νίκη 1967, σελ. 461, ὑποσημ. 1 ↩︎
5. Ὅσιος Νικόδημος ὀ Ἁγιορείτης. Σχόλιο στόν ΞΗ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων. «Πηδάλιον», Ἀστήρ, 1982, σελ. ὑποσημ. 2. ↩︎
6. Ἰωάννου Χρυσοστόμου Νάσση. Διακόνου. Κανονική Διδασκαλία καί Πράξη. Διδακτορική Διατριβή. Θεσσαλονίκη 2006. σελ. 209. ↩︎
7. Ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας,  Ἐρμηνεία τῆς Θ. Λειτουτργίας. ΛΒ, περί τῆς θυσίας αὐτῆς καί τί ἐστί τό δεχόμενον τήν θυσἰαν P.G. 150: 440-441 ↩︎

https://anastasiosk.blogspot.com (29/04/2024)